29 kwietnia 2020 r. Sąd Najwyższy rozpoznał na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych skargę pełnomocnika wyborczego Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Szymona Hołowni (sprawa o sygn. akt I NSW 20/20) wniesioną na „uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej nr ZPOW-421-10/20 z dnia 23 kwietnia 2020 roku”.
Wniesiona skarga dotyczyła pisma Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) skierowanego do komisarzy wyborczych, stanowiącego odpowiedź na pytania dotyczące uprawnień operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, określonych w art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. 2020, poz. 695).
Pełnomocnik wyborczy podniósł, że przedmiotowe pismo PKW, mimo zewnętrznej formy stanowi w istocie uchwałę, którą PKW skierowała wyjaśnienia do komisarzy wyborczych de facto kreując nowe, pozbawione ważnej podstawy prawnej uprawnienia i obowiązki podmiotów publicznych dysponujących danymi z rejestru PESEL bądź też z innego spisu lub rejestru. Wskazała również organom wyborczym i organom jednostek samorządu terytorialnego na obowiązek udostępniania danych osobowych wyborców w celu realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta RP, mimo braku wyraźnej podstawy prawnej w tym zakresie.
Sąd Najwyższy odrzucił skargę jako niedopuszczalną.
Państwowa Komisja Wyborcza posiada trzy instrumenty nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego: wytyczne, wyjaśnienia i informacje o przepisach prawa (§ 18 ust. 1 pkt 1 uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie regulaminu Państwowej Komisji Wyborczej (M.P. 2011 r., nr 26, poz. 286 ze zm.).
Wytyczne dla komisarzy wyborczych, urzędników wyborczych i komisji wyborczych niższego stopnia stanowią środek nadzoru stosowany w zhierarchizowanych strukturach organizacyjnych i mają na celu zapewnienie jednolitości stosowania prawa wyborczego. Mają moc wiążącą dla organów wyborczych niższego stopnia.
Do organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, a także podległych im jednostek organizacyjnych wykonujących zadania związane z przeprowadzeniem wyborów, jak również dla komitetów wyborczych oraz nadawców radiowych i telewizyjnych PKW kieruje natomiast wyjaśnienia, które są aktami wykładni prawa i nie mają charakteru wiążącego.
Ostatni z wymienionych instrumentów, czyli informacje o przepisach prawa, nie posiadają samodzielnej wartości normatywnej. Zakres rzeczonych informacji to – jak sama nazwa wskazuje – przedstawienie, zestawienie czy przypomnienie przepisów. Jako instrument pozaustawowy mają charakter odformalizowany. W odróżnieniu od wytycznych i wyjaśnień, informacje o prawie nie przybierają formy uchwały i nie podlegają zaskarżeniu. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 21 października 2000 r., III SW 74/00, wydawanie takich informacji w formie uchwały stanowiłoby zasadniczo powielanie treści przepisów prawa wyborczego w uchwale, która zarezerwowana jest dla instrumentów, które mają przynajmniej w ograniczonym zakresie samodzielną wartość normatywną, jako przepisy sui generis, tj. dla wytycznych i wyjaśnień.
Pismo stanowiące przedmiot skargi nie wykracza – zarówno pod względem treści jak i formy – poza przyjętą w praktyce i często stosowaną informację o przepisach prawa. Tym samym pismo PKW nr ZPOW-421-10/20 z 23 kwietnia 2020 r. nie jest uchwałą PKW. W konsekwencji Skarżącemu nie przysługuje prawo do wniesienia skargi, o którym mowa w art. 161a § 1 Kodeksu wyborczego.
Wobec tej konkluzji Sąd Najwyższy nie miał możliwości odniesienia się do zarzutów merytorycznych i na podstawie art. 161a § 3 k.wyb. w zw. z art. 13 § 2 i art. 398[6] § 3 k.p.c. odrzucił skargę.