Zgodnie z art. 125 ust. 1 Konstytucji RP, w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe. Zasady i tryb organizacji referendum ogólnokrajowego reguluje ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 851, ze zm.).
Określone w ustawie o referendum ogólnokrajowym podmioty, najpóźniej w 40 dniu przed dniem referendum, zawiadamiają Państwową Komisję Wyborczą o zamiarze skorzystania z uprawnienia do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych. PKW na podstawie dokumentów dołączonych do zawiadomienia, a szczegółowo wymienionych w ustawie o referendum ogólnokrajowym, wydaje zaświadczenie o przysługiwaniu uprawnienia do udziału w kampanii referendalnej bądź odmawia wydania takiego zaświadczenia. Postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej zapada w formie uchwały, od której przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego.
TERMIN
Skargę wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia.
KTO MOŻE WNIEŚĆ SKARGĘ
Prawo wniesienia skargi przysługuje podmiotowi, któremu odmówiono wydania zaświadczenia (partii politycznej, klubowi poselskiemu, klubowi senatorskiemu, klubowi parlamentarnemu, stowarzyszeniu, organizacji społecznej, fundacji, pełnomocnikowi obywateli zgłaszających inicjatywę referendum). Podmiot taki, zgodnie z zasadami reprezentacji, może ustanowić profesjonalnego pełnomocnika (adwokat, radca prawny).
SPOSÓB WNIESIENIA SKARGI
Skargę należy wnieść bezpośrednio do Sądu Najwyższego. Skargi można składać w Punkcie Obsługi Interesantów w budynku Sądu Najwyższego w Warszawie przy pl. Krasińskich 2/4/6. Punkt Obsługi Interesantów (stanowisko 0N39) jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30 – 15.30.
Skarga nadana u operatora pocztowego, musi wpłynąć do Sądu Najwyższego przed upływem terminu do jej wniesienia, dlatego też wysłanie skargi pocztą nie gwarantuje zachowania terminu do jej wniesienia (art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego w zw. z art. 92 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym).
Przepisy nie przewidują możliwości wnoszenia skargi w formie innej niż pisemna. Skarga musi być złożona na piśmie podpisanym zgodnie z zasadami reprezentacji podmiotu. Niedochowaniem tych wymogów jest np. wniesienie skargi przez e-mail lub za pośrednictwem ePUAP, podpisanie przez osoby nieuprawnione do reprezentacji podmiotu lub sprzecznie z zasadami reprezentacji.
WAŻNE!
Skarga musi spełniać ogólne warunki pisma procesowego określone w art. 126 k.p.c. Skarga nie może zawierać braków formalnych. Z uwagi na krótki termin do rozpoznania skargi brak jest możliwości wezwania podmiotu wnoszącego skargę do uzupełnienia jej ewentualnych braków.
ROZPOZNANIE SKARGI
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym w terminie 5 dni.
ROZSTRZYGNIĘCIA
Sąd Najwyższy może:
1. Uznać skargę za zasadną, wówczas, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie wydaje zaświadczenie o przysługiwaniu uprawnienia do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych.
2. Oddalić skargę, jeśli uzna, iż jest ona bezzasadna.
3. Odrzucić skargę, gdy skarga wniesiona została przez osobę nieuprawnioną lub po terminie, względnie zawiera inne braki formalne.
4. Umorzyć postępowanie (np. w przypadku cofnięcia skargi).
Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny.