Jako Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wyrażam stanowczy sprzeciw wobec cięć w budżecie Sądu Najwyższego, zawartych w ustawie budżetowej na rok 2026 uchwalonej przez Sejm RP w dniu 5 grudnia 2025 r. Obniżenie środków finansowych o około 7 % względem przedłożonego projektu dochodów i wydatków Sądu Najwyższego, w brzmieniu uchwalonym przez Kolegium Sądu Najwyższego, zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2024 r., poz. 622, dalej: ustawa o Sądzie Najwyższym) może mieć negatywne skutki w sferze funkcjonowania Sądu Najwyższego, a w szczególności pogorszenia efektywności i skuteczności realizacji zadań, a tym samym zagrożenia dla realizacji konstytucyjnego prawa do sądu oraz konwencyjnego prawa do rzetelnego procesu sądowego.
Powyższe działania stanowią kolejną ingerencję w autonomiczny budżet Sądu Najwyższego, co zagraża realizacji jego konstytucyjnych zadań. Podkreślam stanowczo, że zmniejszenie funduszu wynagrodzeń sędziów narusza art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, który m. in. gwarantuje niezależność sądów oraz niezawisłość sędziów, poprzez m. in. zapewnienie godziwych warunków pracy i płacy. Mechanizm ustalania wynagrodzeń opiera się natomiast na przewidywalnych i obiektywnych kryteriach, jakim jest przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego.
Ograniczenie środków finansowych dla Sądu Najwyższego podważa zatem niezależność władzy sądowniczej oraz może bezpośrednio wpływać na czas trwania postępowań. Przypomnę tylko, że w tym roku (do 8 grudnia 2025 r.) do Sądu Najwyższego wpłynęło 27 154 sprawy (do wszystkich Izb), a rozstrzygniętych zostało 26 446 spraw.
Podobnie nieakceptowalne są redukcje środków finansowych przeznaczonych na wynagrodzenia asystentów sędziów. Warto zauważyć, iż od asystentów sędziego w Sądzie Najwyższym wymaga się ponadprzeciętnych wymogów, doświadczenia i kwalifikacji, co wiąże się z koniecznością zapewnienia stosownego poziomu wynagrodzenia. Pozyskanie, a potem utrzymanie tak wysoko wykwalifikowanych pracowników jest niezmiernie trudne, w szczególności na rynku warszawskim, gdzie Sąd Najwyższy musi konkurować z wyspecjalizowanymi podmiotami gospodarczymi gwarantującymi znacznie wyższe zarobki.
Proponowane ograniczenia dotyczące wynagrodzeń pracowników administracji i obsługi budzą natomiast szczególne obawy. Wzrost wynagrodzeń na poziomie 3% jest niewystarczający wobec inflacji i wzrostu kosztów życia, w szczególności w Warszawie. Nie odpowiada to realnym potrzebom pracowników, którzy swoim działaniem zapewniają prawidłowe funkcjonowanie Sądu.
Redukcje w wydatkach majątkowych, mogą zagrozić ciągłości działania Sądu Najwyższego. Szczególnie istotne jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa infrastruktury informatycznej w sytuacji wzmożonych ataków hybrydowych, zwłaszcza mając na względzie fakt, iż Sąd Najwyższy administruje danymi wrażliwymi dotyczącymi obywateli.
Międzynarodowe standardy, w tym zalecenia Komisji Weneckiej, podkreślają konieczność zapewnienia niezależności finansowej sądów i ochrony ich budżetów przed politycznymi wpływami. Cięcia w zakresie budżetu Sądu Najwyższego są sprzeczne z tymi wytycznymi.
Apeluję do Państwa Posłów i Senatorów o przywrócenie budżetu Sądu Najwyższego w kształcie wynikającym z przedłożonego projektu, a tym samym zapewnienie w budżecie odpowiednich środków, które pozwolą nie tylko Sądowi Najwyższemu, lecz i całemu wymiarowi sprawiedliwości realizować konstytucyjne zadania.
Jestem również gotowa do dialogu i współpracy celem wypracowania rozwiązań, które umożliwią realizację tych zadań.
dr hab. Małgorzata Manowska
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego