Zgodnie z art. 82 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2025, poz. 365), protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej można wnieść z powodu: dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego lub naruszenia przepisów Kodeksu wyborczego dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, które mają wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania lub wyników wyborów.
Z uwagi na pojawiające się w przestrzeni publicznej informacje o możliwych nieprawidłowościach w działaniach obwodowych komisji wyborczych, polegających na uchybieniach w liczeniu głosów oddanych w wyborach prezydenckich lub na błędnym wypełnianiu protokołów głosowania, Sąd Najwyższy informuje, iż tego rodzaju sytuacje mogą stanowić podstawę formułowania zarzutów w protestach wyborczych. Skarżący chcący wnieść protest wyborczy z wyżej opisanych przyczyn, musi sformułować w nim wyżej opisane zarzuty odpowiadające dyspozycji art. 82 § 1 k.wyb., uzasadnić je, a także przedstawić lub wskazać dowody, na ich poparcie.
W trakcie rozpoznawania protestów kwestionujących ustalenia wyników głosowania lub wyniku wyborów Sąd Najwyższy może dopuścić dowód z oględzin kart wyborczych, w praktyce prowadzący do podobnego efektu, jak ponowne przeliczenie kart. Z reguły, Sąd Najwyższy zleca przeprowadzenie takiego dowodu właściwemu sądowi rejonowemu w ramach odezwy o udzielenie pomocy sądowej. Wówczas to sąd rejonowy, a nie Sąd Najwyższy, na posiedzeniu przeprowadza dowód, o wyniku którego informuje Sąd Najwyższy.
Złożenie w Sądzie Najwyższym protestu wolnego od braków formalnych, w którym zawarto prawidłowo sformułowane zarzuty dotyczące nieprawidłowości w Obwodowych Komisjach Wyborczych oraz przedstawiono lub wskazano dowody na tę okoliczność, otwiera drogę do ich merytorycznego badania, w wyniku którego Sąd Najwyższy może wyrazić opinię, że protest jest zasadny albo niezasadny. W przypadku wyrażenia opinii o zasadności zarzutów protestu, Sąd Najwyższy wskazuje, czy stwierdzone nieprawidłowości miały wpływ na wynik wyborów.
W dotychczasowym orzecznictwie Sąd Najwyższy rozpoznawał zarzuty dotyczące ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, wiążące się z koniecznością oględzin kart wyborczych. W przypadkach, w których Sąd Najwyższy uznał tego typu zarzuty za zasadne, wyrażał równocześnie opinię, że pozostają one bez wpływu na wynik wyborów (przykładowo postanowienia Sądu Najwyższego z: 6 listopada 2019 r., I NSW 97/19; 16 lipca 2014 r., III SW 46/14; 24 listopada 2015 r., III SW 129/15; 10 listopada 2011 r., III SW 54/11; 3 grudnia 2015 r., III SW 107/15; 17 grudnia 2015 r., III SW 123/15).
Szczegółowe informacje o zasadach wnoszenia protestów przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz o procesie ich rozpoznawania, a także stwierdzania ważności wyboru Prezydenta RP opisane są w komunikacie o protestach wyborczych i komunikacie o protestach wyborczych składanych Konsulom RP przez wyborców przebywających za granicą.