Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów rozpatrywał następujące zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 31 stycznia 2023 r., II CSKP 267/22:
„Czy w przypadku, gdy większość właścicieli lokali nie wyraziła zgody na podjęcie określonej czynności przez właściciela lokalu, doszło w tym zakresie do podjęcia uchwały (tzw. uchwały negatywnej) w rozumieniu art 23 ust 2 i art 25 ust 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali?"
Zagadnienie to zostało przedstawione w stanie faktycznym, w którym powódka (właścicielka lokalu użytkowego) domagała się od wspólnoty mieszkaniowej udzielenia szeregu zgód związanych z planowaną działalnością w tym lokalu, m.in. zgody na prowadzenie sprzedaży alkoholu. Uchwały wyrażające zgody nie uzyskały większości głosów, a powódka zaskarżyła negatywny dla siebie wynik głosowania do sądu. Zarówno Sąd Okręgowy w Warszawie, jak i Sąd Apelacyjny w Warszawie przyjęły, że głosowanie przez większość właścicieli lokali przeciwko uchwale zawierającej zgody nie może zostać uznane za tzw. uchwałę negatywną, która podlegałaby zaskarżeniu do sądu.
Przedstawione zagadnienie prawne zostało sformułowane przez skład trzech sędziów Sądu Najwyższego przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej.
W uchwale składu siedmiu sędziów z 20 listopada 2024 r. Sąd Najwyższy uznał, że:
Niepodjęcie uchwały z powodu nieuzyskania większości głosów właścicieli lokali popierających uchwałę nie może prowadzić do uwzględnienia powództwa na podstawie art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
W uzasadnieniu Sąd Najwyższy przyjął, że uchwała zapada jedynie wtedy, gdy większość głosów zostaje oddana za jej podjęciem – w przeciwnym wypadku żadna uchwała nie zostaje podjęta. Celem powództwa przewidzianego w art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali, zgodnie z którym właściciel może zaskarżyć uchwałę do sądu, jest zniweczenie skutków prawnych przyjętej uchwały. Negatywny wynik głosowania (niepodjęcie uchwały) nie wywołuje co do zasady żadnych skutków prawnych – w stanie faktycznym sprawy nie oznacza on, że odpowiednia zgoda nie może zostać przez właścicieli lokali wyrażona w przyszłości. W konsekwencji również uchylenie przez sąd takiego negatywnego wyniku głosowania nie powodowałoby żadnej zmiany stanu prawnego, a orzeczenie byłoby bezprzedmiotowe.
Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nie można przyjąć, aby na skutek orzeczenia uchylającego negatywny wynik głosowania po stronie właścicieli lokali powstawał obowiązek podjęcia uchwały o treści, która nie uzyskała akceptacji we wcześniejszym głosowaniu, ani nawet obowiązek poddanie takiej uchwały ponownie pod głosowanie. Odmowa dokonania czynności prawnej przez podmiot prawa cywilnego nie może być podstawą ingerencji sądu, chyba że z przepisów lub wcześniejszej czynności prawnej wynika, że na podmiocie tym ciąży obowiązek dokonania określonej czynności.
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 20 listopada 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt III CZP 20/23)