Postanowieniem z 1 sierpnia 2024 r., wydanym na podstawie art. 390 § 1 zd. 1 k.p.c., Sąd Rejonowy w Chrzanowie przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne dotyczące tego, czy od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w Warszawie komornik sądowy pobiera opłatę egzekucyjną na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na mocy art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.
W uchwale z 15 stycznia 2025 r. Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione mu zagadnienie prawne, stwierdzając, że od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie pobiera się opłaty, o której mowa w art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych, jeżeli dochodzenie danej wierzytelności mieści się w zakresie działalności tego Zakładu określonej w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a koszty postępowania egzekucyjnego obciążają dłużnika; opłaty tej nie pobiera się także w każdym wypadku, w którym postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed upływem dwóch lat od powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność.
W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że w świetle art. 45 ust. 1 u.k.k. w zw. z art. 114 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych korzysta ze zwolnienia od opłat egzekucyjnych, w tym od opłaty, o której mowa w art. 29 ust. 4 u.k.k., o ile tylko dochodzenie danej wierzytelności mieści się w zakresie ustawowej działalności Zakładu. Konkluzji tej nie zmienia art. 47 u.k.k., gdyż wspomniana opłata obciąża z zasady dłużnika, a jest jedynie pobierana od wierzyciela.
Niezależnie od powyższego uznano, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może korzystać także ze zwolnienia od wspomnianej opłaty na podstawie art. 29 ust. 5 pkt 3 lit. a u.k.k. Zakres zastosowania normy wynikającej z tego przepisu nie jest bowiem ograniczony do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, niezależnie od rozważań dotyczących art. 114 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 45 ust. 1 i art. 47 u.k.k., nie ponosi opłaty, o której mowa w art. 29 ust. 4 u.k.k., jeżeli tylko postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed upływem dwóch lat od powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność.
Uchwała SN z dnia 15 stycznia 2025 r. z uzasadnieniem (sygn. akt III CZP 30/24)