Wyrokiem z 21 listopada 2024 r. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną pozwanej w sprawie o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną względem powoda; wcześniej Sąd Apelacyjny w Rzeszowie oddalił apelację skarżącej od wyroku, którym Sąd pierwszej instancji uwzględnił żądanie powoda na podstawie art. 527 § 1 k.c.
W sprawie ustalono, że pozwana otrzymała w drodze darowizny bliżej określoną nieruchomość – od swojego męża, który był dłużnikiem powoda. Darowizny dokonano w okresie, gdy przeciwko darczyńcy prowadzone były już postępowania egzekucyjne z tytułu różnych zobowiązań. Egzekucja wierzytelności powoda względem męża pozwanej okazała się bezskuteczna.
W skardze kasacyjnej pozwana podniosła m.in., że w sprawie nie została zrealizowana przesłanka pokrzywdzenia wierzyciela, gdyż celem darowizny nie było doprowadzenie do takiego pokrzywdzenia, lecz „ochrona własności nieruchomości i utrzymanie majątku" oraz próba „uratowania majątku poprzez przejęcie kredytu". Ponadto skarżąca wskazała, że nieruchomość będąca przedmiotem darowizny była obciążona hipoteką, a kwota możliwa do uzyskania w drodze egzekucji z tego składnika majątku nie wystarczyłaby na zaspokojenie powoda w jakimkolwiek zakresie – m.in. dlatego, że w pierwszej kolejności zaspokojenie uzyskać musiałby wierzyciel hipoteczny.
W uzasadnieniu wyroku oddalającego skargę kasacyjną Sąd Najwyższy, odwołując się do wcześniejszego orzecznictwa, w tym zwłaszcza wyroku Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2024 r., II CSKP 1761/22, wskazał, że z wykładni art. 527 § 2 k.c. nie wynika, by podmiot poszukujący ochrony w drodze tzw. skargi pauliańskiej miał dowodzić, że w razie niedokonania zaskarżonej czynności prawnej miałby rzeczywiste szanse na uzyskanie choćby częściowego zaspokojenia swej wierzytelności. Bezprzedmiotowe jest także wykazywanie przez dłużnika, że zaspokojenie ze zbytej, obciążonej hipotecznie nieruchomości nie mogłoby nastąpić w jakiejkolwiek części.
Przedmiotem rozważań w sprawie była również m.in. kwestia składu sądu drugiej instancji właściwego do rozpoznania sprawy po uwzględnieniu skargi o wznowienie postępowania w sytuacji, w której pierwotne rozstrzygnięcie zapadło przed wejściem w życie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a o skardze o wznowienie postępowania orzekano już po wejściu w życie wspomnianego przepisu.
Wyrok SN z dnia 21 listopada 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II CSKP 1964/22)