Komunikaty o sprawach

Sąd Najwyższy uchylił orzeczenia na mocy których uniemożliwiono ściganie prokuratora

27 stycznia 2025 r.

​II NSNk 21/23

Sąd Najwyższy rozpoznawszy 4 grudnia 2024 r. skargę nadzwyczajną (II NSNk 21/23) uchylił postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 24 czerwca 2022 r. (IX Kz 20/22) oraz postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z 23 listopada 2021 r. (X K 625/21), na mocy których uniemożliwiono ściganie prokuratora Prokuratury Rejonowej, oskarżonego o udzielanie, w zamian za korzyści majątkowe, pomocy w uniknięciu odpowiedzialności karnej sprawcy, który dopuścił się zabójstwa poprzez oblanie ofiary kwasem siarkowym.

Skargę nadzwyczajną wniósł Prokurator Generalny na niekorzyść prokuratora Prokuratury Rejonowej w W., oskarżonego m.in. o to, że działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z ustalonymi osobami, w związku z pełnieniem funkcji publicznej prokuratora żądał otrzymania korzyści majątkowych i osobistych, a  następnie w zamian za przyjmowane korzyści majątkowe i osobiste jako funkcjonariusz publiczny, przekraczał swoje uprawnienia i nie dopełniał swoich obowiązków w ten sposób, że utrudniał nadzorowane przez siebie postępowanie karne prowadzone w sprawie pozbawienia życia człowieka, poprzez ukierunkowanie tego postępowania karnego na wytworzenie nieprawdziwych dowodów, mających świadczyć o nieobecności podejrzanego w tej sprawie. Pomimo istnienia przesłanek uzasadniających konieczność dalszego stosowania tymczasowego aresztowania, oskarżony uchylił ten środek zapobiegawczy, a ponadto przekazywał informacje co do przebiegu postępowania przygotowawczego, treści zeznań i wyjaśnień osób przesłuchanych w jego trakcie, czym działał na szkodę interesu publicznego, udzielając tym samym pomocy w uniknięciu sprawcy odpowiedzialności karnej.

Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego uchwałą z 30 czerwca 2020 r., (I DO 23/20) uchyliła immunitet prokuratora zezwalając na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej oraz zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie. Jednak 23 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy‑Śródmieścia umorzył postępowania karne wobec prokuratora kwestionując status Izby Dyscyplinarnej jako niezawisłego sądu dyscyplinarnego. Sąd Okręgowy w Warszawie podtrzymał to postanowienie twierdząc, że Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego nie daje gwarancji rozstrzygania spraw o uchylenie immunitetu przez niezależny i bezstronny sąd ustanowiony ustawą. Prokurator Generalny zaskarżył w całości to postanowienie Sądu Okręgowego w ramach kontroli nadzwyczajnej.

Sąd Najwyższy postanowieniem z 4 grudnia 2024 r. (II NSNk 21/23) uchylił postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 24 czerwca 2022 r. (IX Kz 20/22) oraz uwzględnił zażalenie oskarżyciela publicznego i uchylił postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z 23 listopada 2021 r. (X K 625/21).

Sąd Najwyższy podniósł, że na podstawie art. 27 § 1a u.SN do dnia 15 lipca 2022 r. Sąd Najwyższy orzekający w Izbie Dyscyplinarnej był właściwym sądem dla uchylenia immunitetu przez zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz zastosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego prokuratora. Tym samym, zaskarżone postanowienie drastycznie naruszało zasadę legalizmu działań państwa, równości i praworządności stanowiące istotę zasady demokratycznego państwa prawa. Niezależnie bowiem od pogwałcenia zasady legalizmu działań państwa, w demokratycznym państwie prawa nie może mieć miejsce sytuacja, w której wobec niektórych osób umarzane jest postępowanie karne, a wobec innych osób pozostających w analogicznej sytuacji procesowej postępowania karne są prowadzone i rozstrzygane. W odczuciu społecznym całkowicie niezrozumiałe byłoby zaniechanie prowadzenia postępowania karnego wobec prokuratora w sprawie powiązanej z zarzucanym poważnym przestępstwem – pozbawienia życia człowieka poprzez oblanie go kwasem siarkowym (art. 148 § 1 k.k.). Utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia rażąco naruszałoby prawo bliskich ofiary do sądu i rodziło w społeczeństwie przekonanie o bezkarności funkcjonariuszy publicznych. Takie działanie organów jest zaprzeczeniem wszystkich celów prawa karnego (art. 2 k.p.k.). Sąd Najwyższy podkreślił również, że pomimo likwidacji Izby Dyscyplinarnej, jej orzeczenia w dalszym ciągu obowiązują. Dotyczy to także orzeczeń zezwalających na pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej za zarzucone mu przestępstwa.

Postanowienie SN z dnia 4 grudnia 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II NSNk 21/23)

Podmiot udostępniający informację:
Sąd Najwyższy
Informacja wprowadzona do BIP przez:
Brzózka Maciej
Czas udostępnienia informacji w BIP:
27 stycznia 2025 r., godz. 12:24
Przejdź do początku