Postanowieniem z 7 marca 2024 r. Sąd Najwyższy uwzględnił zażalenie interwenienta ubocznego po stronie pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie odrzucające skargę kasacyjną tegoż interwenienta od wyroku Sądu drugiej instancji wydanego w sprawie z powództwa osoby fizycznej przeciwko jednostce samorządu terytorialnego o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Wcześniej, w toku postępowania przed Sądem drugiej instancji, skarżący złożył oświadczenie o wstąpieniu do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego, jednak Sąd Apelacyjny, mimo niezgłoszenia przez strony postępowania opozycji, o której mowa w art. 78 § 1 k.p.c., wydał postanowienie o odmowie skarżącemu dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego. Wniesiona następnie przez skarżącego skarga kasacyjna została odrzucona, a rozstrzygnięcie to Sąd uzasadnił argumentem o nieposiadaniu przez skarżącego statusu interwenienta ubocznego.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej skarżący zakwestionował powyższe stanowisko Sądu Apelacyjnego i wniósł o kontrolę prawidłowości wydanych wcześniej postanowień o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie oraz o odrzuceniu złożonego wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku kończącego postępowanie w sprawie.
Rozpoznając zażalenie Sąd Najwyższy wskazał, że status interwenienta ubocznego nabywany jest już z mocy samego oświadczenia o wstąpieniu w tej roli do postępowania sądowego. Dopiero zgłoszenie przez jedną ze stron opozycji pozwala sądowi na weryfikację, czy interwenient rzeczywiście posiada interes prawny, o którym mowa w art. 76 k.p.c. Przepisy nie przewidują przy tym możliwości zweryfikowania tej kwestii z urzędu, a wyrażony w orzecznictwie pogląd odmienny jest wyraźnie ograniczony do spraw o prawa stanu cywilnego.
W konsekwencji za nietrafne zostało uznane zarówno postanowienie Sądu Apelacyjnego o odmowie dopuszczenia skarżącego do udziału w sprawie, jak i będące jego następstwem postanowienie odrzucające wniosek o sporządzenie oraz doręczenie uzasadnienia wyroku. Wzruszenie tych postanowień, w połączeniu z trafnym zakwestionowaniem oceny o nieposiadaniu przez skarżącego statusu interwenienta ubocznego, skutkowało koniecznością uchylenia postanowienia w przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy zaznaczył jednak, że przedmiotem badania nie było to, czy skarżący posiada interes prawny w zaskarżeniu wyroku Sądu drugiej instancji, i podkreślił, że posiadanie formalnego statusu interwenienta nie oznacza, iż posiada się także wspomniany ostatnio interes w zaskarżeniu orzeczenia.
Postanowienie SN z dnia 7 marca 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt III CZ 381/23)