Sąd Najwyższy na posiedzeniu w dniu 30 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. akt II CSKP 1518/22, rozpoznawał na podstawie art. 115324 k.p.c. skargę kasacyjną na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 29 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt I ACz 444/20, oddalające zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 31 lipca 2020 r., na mocy którego oddalono wniosek o odmowę wykonania wyroku sądu niderlandzkiego (Sądu Okręgowego Rechtbank Limburg w Roermond) z 13 listopada 2019 r., ref. 7416146 CV EXPL 18-8948.
Sąd Najwyższy uznał za konieczne zwrócenie się do Ministra Sprawiedliwości oraz niderlandzkiej Rady Sądownictwa o udostępnienie szeregu informacji pozwalających na ustalenie spełnienia przez niderlandzki Sąd Okręgowy Rechtbank Limburg w składzie jednoosobowym, który wydał przedmiotowe orzeczenie, standardów niezawisłości i ustanowienia uprzednio na mocy ustawy zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, z uwzględnieniem wykładni przyjętej w tym zakresie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Na mocy dotychczasowego orzecznictwa TSUE przyjmuje się, że zgodnie ze standardem prawa Unii Europejskiej sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy powinien spełniać określone wymagania. Zasada jednolitości (spójności) prawa Unii Europejskiej wymaga jednolitego stosowania standardów wynikających z wykładni Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych UE we wszystkich państwach członkowskich Unii. Oznacza to, w świetle orzecznictwa TSUE, że może okazać się konieczne dokonanie przez Sąd Najwyższy weryfikacji spełnienia kryteriów sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy według standardów orzeczniczych TSUE w przypadku weryfikacji wykonalności orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim UE. Weryfikacja taka powinna być dokonana przez Sąd Najwyższy z urzędu. W konsekwencji w rozpoznawanej sprawie celem ustalenia spełnienia kryteriów przez niderlandzki Sąd Rechtbank Limburg w składzie jednoosobowym, który wydał podlegające ocenie w zakresie wykonalności orzeczenie, konieczne było zwrócenie się do Rady Sądownictwa Królestwa Niderlandów o udzielenie informacji, w tym udostępnienie dokumentacji, umożliwiających dokonanie oceny spełnienia przez Sąd niderlandzki kryteriów sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, a ponadto ewentualnie przeprowadzenie odpowiedniego postępowania dowodowego celem weryfikacji okoliczności mogących mieć wpływ na ocenę spełnienia powyższych kryteriów.
Sąd Najwyższy postanowił ponadto zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości o informację na temat prawa niderlandzkiego w tym zakresie, w szczególności co do gwarancji niezależności sądownictwa i dopuszczalności weryfikacji procedury nominacyjnej sędziów, a także ukształtowanej pod rządem prawa niderlandzkiego praktyki sądowej po przyjęciu zasadniczych kryteriów w tym zakresie w orzecznictwie TSUE.
Uzasadnienie postanowienia zostanie opublikowane niezwłocznie po jego podpisaniu przez skład.
Postanowienie SN z dnia 30 czerwca 2023 r. (sygn. akt II CSKP 1518/22)