W dniu 26 lipca br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 28/17, podjął uchwałę następującej treści:
W sprawie z wniosku przedsiębiorcy przesyłowego o ustanowienie służebności przesyłu dla istniejących urządzeń przesyłowych nie jest dopuszczalne ustanowienie służebności przesyłu według innego przebiegu niż istniejący.
Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej postanowieniem z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt II Ca 830/16:
"Czy w postępowaniu z wniosku przedsiębiorcy przesyłowego o ustanowienie służebności przesyłu dla istniejącego urządzenia przesyłowego dopuszczalne jest ustanowienie służebności według innego przebiegu niż istniejący i nakazanie przeniesienia urządzenia?"
Sąd Najwyższy przypomniał, że celem wprowadzenia art. 305[1] – 305[4] k.c. dotyczących służebności przesyłu było uregulowanie zaszłości, legalizacja zastanych sytuacji na nieruchomościach oraz utrwalenie istniejącego stanu faktycznego, a nie zmianę w zakresie usytuowania urządzeń przesyłowych. Sąd Najwyższy podkreślił występujący w sprawie aspekt procesowy, gdyż pojawiają się konsekwencje wynikające z połączenia dwóch trybów dochodzenia roszczeń na gruncie żądania ustanowienia służebności przesyłu. Jeżeli stanowiska uczestników postępowania nie będą zbieżne, to dojdzie do kumulacji dwóch postępowań: postępowania nieprocesowego w przedmiocie ustanowienia służebności przesyłu i postępowania procesowego, negatoryjnego, w sytuacji żądania usunięcia czy też przeniesienia służebności. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego wyraźnie przewidują kiedy takie połączenie trybów jest dopuszczalne, a w takiej sytuacji nie jest to przewidziane.
Sąd Najwyższy dostrzegł wszelkie komplikacje dla właścicieli związane z dotychczas zbudowanymi urządzeniami. Ewentualnego rozwiązania spraw związanych ze zmianą przebiegu służebności należy poszukiwać na gruncie art. 291 k.c., który przewiduje taką możliwość. Jest to klucz do rozwiązania tych problemów.