Zarządzeniem Pierwszego Prezesa SN z dnia 4 stycznia br. wskazano Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych jako właściwą do rozpoznania sprawy z odwołania Mariusza Kamińskiego od postanowienia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 grudnia 2023 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu posła.
Uprawnienie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do rozstrzygania sporów izb Sądu Najwyższego w zakresie rozpoznania konkretnej sprawy wynika z § 4 pkt 7 Regulaminu Sądu Najwyższego. W przedmiotowej sprawie zarządzenie rozstrzygające spór wydał zastępujący Pierwszego Prezesa SN w dniach 2-7 stycznia br. Prezes SN kierujący pracą Izby Karnej, sędzia SN Zbigniew Kapiński.
Wniosek Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość Izby SN jest skutkiem zarejestrowania tego samego odwołania, tej samej osoby dnia 29 grudnia 2023 r. w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych pod sygn. I NSW 1267/23 oraz dnia 3 stycznia 2024 r. w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pod sygn. II PUO 2/24 (w tym drugim przypadku z pominięciem rejestracji wpływu w Biurze Podawczym). Sytuacja ta dała początek sporowi kompetencyjnemu wymienionych izb Sądu Najwyższego, który został rozstrzygnięty poprzez wskazanie do prowadzenia sprawy Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.
W konsekwencji akta powyższej sprawy zarejestrowanej w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podlegają niezwłocznemu przekazaniu do właściwej izby SN to jest Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.
Należy odnotować, że w równoległym postępowaniu w przedmiocie odwołania Macieja Wąsika (które analogicznie zarejestrowano w obu izbach pod sygnaturami odpowiednio I NSW 1268/23 i II PUO 1/24) spór o właściwość nie wystąpił, gdyż dnia 4 stycznia br. w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydane zostało postanowienie o przekazaniu sprawy do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, zgodnie z właściwością wynikającą z ustawy o Sądzie Najwyższym.
Zarządzenie Pierwszego Prezesa SN zostało obszernie uzasadnione. Jak podkreślono, ustawowe określenie właściwości poszczególnych izb SN, a nadto obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP) nie pozostawia Prezesowi SN możliwości samodzielnego decydowania o przekazaniu danej sprawy do właściwości innej izby SN, niż wynika to z unormowań ustawy o Sądzie Najwyższym.
Wniesione odwołanie, jako sprawa z zakresu prawa publicznego, zgodnie z art. 26 § 1 pkt 11 powołanej ustawy należy do właściwości Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (sprawy te nie należą do właściwości żadnej z izb SN, o których mowa w art. 23-25 oraz art. 27a).
Na określony przez powyższe przepisy stan prawny nie ma wpływu wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 grudnia 2023 r. (sygn. C-718/21), gdyż sprawa zainicjowana odwołaniem na podstawie art. 250 § 1 Kodeksu wyborczego nie wiąże się ze stosowaniem prawa UE ani nie ma związku z uprawnieniem sądu do kierowania do TSUE pytań prejudycjalnych na podstawie art. 267 TFUE, na które to ograniczenie, obok innych istotnych zastrzeżeń, wskazał sam Trybunał w przywołanym wyroku. Ponadto w orzecznictwie TSUE wyraźnie wskazuje się, że wątpliwości co do niezawisłości i bezstronności sędziego należy zawsze rozpatrywać w odniesieniu do konkretnych okoliczności jego powołania, nie można zaś ograniczać się wyłącznie do wskazania formalnych aspektów procedury powoływania czy podstaw prawnych funkcjonowania organu uczestniczącego w tej procedurze. Orzecznictwo europejskie nie daje zatem podstaw do automatycznego i jednoznacznego podważania statusu sędziów Sądu Najwyższego czy jednej z izb tego Sądu, a tym samym odmawiania stosowania unormowań ustawowych określających właściwość izb SN.
Zarządzenie nr 1/2024 Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2024 r. w sprawie rozstrzygnięcia sporu co do właściwości izb w zakresie rozpoznania danej sprawy
Załącznik do zarządzenia nr 1/2024 Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2024 r (uzasadnienie)