POSTANOWIENIE
Dnia 16 września 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
w sprawie G. Z.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w dniu 16 września 2025 r.
na skutek
sygnalizacji
istnienia podstaw do wyłączenia z urzędu sędziego Sądu Najwyższego Marka Motuka od orzekania w sprawie o wyłączenie
na podstawie art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k.
postanowił:
wyłączyć sędziego Sądu Najwyższego Marka Motuka od orzekania w sprawie wyłączenia sędziów Sądu Najwyższego: Antoniego Bojańczyka i Anny Dziergawki.
UZASADNIENIE
W dniu 16 grudnia 2024 r. do Sądu Najwyższego wpłynęło pismo skazanego G. Z. , stanowiące sygnalizację potrzeby wznowienia z urzędu postępowania karnego, zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 24 lutego 2023 r., sygn. akt III K 302/22, z uwagi na wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. w postaci nienależytej obsady sądu.
Zarządzeniem Prezesa Izby Karnej z dnia 9 stycznia 2025 r. sprawa ta, zarejestrowana pod sygnaturą III KO 209/24, została przydzielona do referatu sędziego SN Włodzimierza Wróbla. Następnie Prezes Izby Karnej, działając na podstawie art. 80 § 1 ustawy Sądu Najwyższego oraz § 80 ust. 7 regulaminu Sądu Najwyższego w zw. z art. 544 § 2 k.p.k., zarządzeniem z dnia 19 lutego 2025 r., wyznaczył następujący skład orzekający: SSN Włodzimierz Wróbel (jako przewodniczący i sprawozdawca), SSN Antoni Bojańczyk i SSN Anna Dziergawka.
Sędzia Włodzimierz Wróbel, zarządzeniem z dnia 12 marca 2025 r., powołując się na treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., I KZP 2/22, stwierdził istnienie okoliczności dających podstawę do wyłączenia z urzędu członków składu orzekającego SSN Anny Dziergawki i SSN Antoniego Bojańczyka.
W związku z pismem SSN Włodzimierza Wróbla sprawa o wyłączenie SSN Anny Dziergawki i SSN Antoniego Bojańczyka od rozpoznania sprawy sygn. akt III KO 209/24, po wyłączeniu sędziego SN Małgorzaty Bednarek (por. postanowienie z dn. 16 kwietnia 2025 r.) kolejno została zarządzeniem Prezesa Izby Karnej przydzielona do rozpoznania sędziemu SN Markowi Motukowi. Następnie kwestię wyłączenia sędziego Motuka objęto postępowaniem zainicjowanym z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wszczęcie przez przewodniczącego wydziału postępowania w przedmiocie wyłączenia sędziego M. Motuka było zasadne, albowiem żaden sędzia Sądu Najwyższego o takim samym – wadliwym konstytucyjnie – statusie co sędziowie Bojańczyk i Dziergawka, nie powinien rozpoznawać kwestii wyłączenia ich od udziału w sprawie wznowieniowej. Takie postąpienie, a zatem rozpoznawanie sygnalizacji wyłączenia sędziów Sądu Najwyższego (z powodu wadliwego ich statusu) przez sędziego o takim samym statusie spowodowałoby bowiem orzekanie w istocie we własnej sprawie (art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k.). Przy czym pojęcie „sprawy", o jakim mowa w art. 40 i 41 § 1 k.p.k., odnosi się zarówno do sprawy głównej, rozumianej jako orzekanie w głównym przedmiocie procesu, jak również postępowań incydentalnych, w tym takich, które mają miejsce w ramach sprawy głównej (zob. uchwała SN z dnia 13 czerwca 2023 r., sygn. akt I KZP 22/22). Z tego powodu konieczne było na podstawie art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k. wyłączenie sędziego M. Motuka od rozpoznania sygnalizacji wyłączenia sędziów A. Bojańczyka i A. Dziergawki w sprawie III KO 209/24. Dodać na zakończenie trzeba, że tworzenie zarządzeniem Prezesa Izby Karnej składów tzw. mieszanych w sprawie o wznowienie z urzędu na podstawie art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. postępowania karnego jest także obarczone poważnym uchybieniem, skoro Prezes Izby Karnej ma taki sam wadliwy status sędziowski, jak sędziowie, których wyznacza do składów, a którzy mają odnosić się do podstawy prawnej wznowienia postępowania, która ich dotyczy (wadliwe powołanie na skutek wniosku niekonstytucyjnego organu jaki jest obecna Krajowa Rada Sądownictwa). Można odnieść wrażenie, że ta jedna kategoria spraw, w których takie wyznaczenie składów tzw. mieszanych ma miejsce, jest objęta szczególnym nadzorem i trybem, a takie wyznaczanie składów ma spowodować nieefektywność postępowania wznowieniowego, przy znanej powszechnie sytuacji, że większość sędziów z Izby Karnej, którzy dostali nominacje na skutek wniosku prawidłowo obsadzonej Krajowej Rady Sądownictwa, nie orzeka w składach tzw. mieszanych, albowiem nie tworzy sądu w znaczeniu konstytucyjnym i konwencyjnym.
Mając powyższe na uwadze koniecznym stało się podjęcie przez Sąd Najwyższy decyzji o wyłączeniu sędziego Sądu Najwyższego Marka Motuka od rozpoznania kwestii wyłączenia od rozpoznania sprawy III KO 209/24 sędziów Sądu Najwyższego Antoniego Bojańczyka i Anny Dziergawki.
Sprawa ta nie powinna trafić do żadnego z sędziów powołanych do Sądu Najwyższego w wadliwej procedurze, ani także nie powinien wydawać zarządzenia o składzie Prezes Izby Karnej, skoro powołano go w takim samym trybie, co sędziów w oparciu, o których powołania do służby sędziowskiej składane są sygnalizacje wznowienia postępowania.
[J.J.]
[a.ł]