POSTANOWIENIE
Dnia 1 lipca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Ryszard Witkowski
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 1 lipca 2025 r.
na posiedzeniu bez udziału stron,
w przedmiocie żądania sędziego Sądu Najwyższego o wyłączenie od udziału
w sprawie II KB 48/24,
na podstawie art. 41 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 1 k.p.k.
postanowił:
uwzględnić żądanie i wyłączyć sędziego Sądu Najwyższego J. M. od udziału w sprawie II KB 48/24.
UZASADNIENIE
Sędzia Sądu Najwyższego J.M. w dniu 8 kwietnia 2025 r. złożył żądanie wyłączenia go od udziału w sprawie II KB 48/24, albowiem do jej rozpoznania wyznaczeni zostali sędziowie podlegający w jego opinii wyłączeniu z mocy prawa na podstawie art. 40 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 1 k.p.k. w osobach sędziów Sądu Najwyższego T.S., K.Z. i M.Ł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Żądanie o wyłączenie od udziału w sprawie jest zasadne.
Przypomnieć trzeba, że podstawą wyłączenia sędziego w trybie art. 41 § 1 k.p.k. przewidzianym w wymienionym przepisie jest istnienie okoliczności tego rodzaju, iż mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. Chodzi tu o uprawdopodobnienie wystąpienia takich okoliczności, które obiektywnie czynią zasadnym pojawienie się wątpliwości co do bezstronności sędziego. Można powiedzieć, że instytucja iudex suspectus ma miejsce, gdy brak jest możliwości obiektywnego przekonania przeciętnie rozsądnej osoby, że okoliczności te nie będą rzutowały na bezstronne osądzenie sprawy. Niewątpliwie jedną z takich okoliczności będzie uzewnętrznienie przez sędziego swojego poglądu na sprawę przed wydaniem orzeczenia i to zarówno w wypowiedzi na sali sądowej, jak i poza salą {postanowienie Sądu Najwyższego z 24 września 2008 r. sygn. akt III KK 73/08). Chodzi również o wypowiedzi pozaprocesowe, które w odbiorze zewnętrznym mogą wywołać wątpliwość co do istnienia kierunkowego nastawienia sędziego do stron procesowych lub uczestników postępowania albo sprawy {por. postanowienie Sądu Najwyższego z 21 maja 2020 r. sygn. akt II KO 18/20). Rzecz jasna, muszą to być wypowiedzi świadczące o realnym niebezpieczeństwie rozpoznania sprawy przez stronniczo nastawionego sędziego.
W przedmiotowej sprawie niewątpliwie mamy do czynienia z taką sytuacją, wobec czego, dla dobra wymiaru sprawiedliwości, należy uznać, iż sędzia J.M. w istocie nie powinien rozpoznawać wniosku SSO M.M. złożonego w trybie art. 42a § 13 zd. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych {tekst jednolity Dz.U. 2024, poz. 334 ze zm.) o zbadanie spełnienia przez nią wymogów niezawisłości i bezstronności. SSN J.M. był sygnatariuszem uchwały połączonych Izb Sądu Najwyższego: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 23 stycznia 2020 r. sygn. akt BSA 1-4110-1/20, uznanej za niezgodną z Konstytucją RP przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 20 kwietnia 2020 r. sygn. akt U 2/20 (OTK ZU A/2020, poz. 61), która obejmowała ocenę rzekomych nieprawidłowości w obsadzie Krajowej Rady Sądownictwa i wpływu tych rzekomych nieprawidłowości na skuteczność powołań sędziów w związku z ich udziałem w rozpoznawaniu spraw.
Zdaniem Sądu Najwyższego wobec oczywistego konfliktu wiążącego się z konicznością takiej oceny w wydaniu orzeczenia o statusie sędziów powołanych
na urząd począwszy od 2018 r. nie mogą brać udziału osoby biorące udział w wydaniu wskazanej uchwały. Stoją one bowiem każdorazowo przed koniecznością rozstrzygnięcia o tym, czy i jak skutek wywołało orzeczenie TK, a tym samym przynajmniej pośrednio oceniają ważność i skuteczność własnego rozstrzygnięcia. Zachodzi zatem klasyczny przypadek orzekania sędziego we własnej sprawie tj. w sprawie prawidłowości czynności procesowej, w której wydaniu wcześniej uczestniczył (nemo iudex in causa sua).
Z uwagi na powyższe, Sąd Najwyższy orzekł jak w części dyspozytywnej postanowienia.
[WB]
[a.ł]