POSTANOWIENIE
Dnia 18 czerwca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Adam Redzik (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Aleksander Stępkowski
SSN Paweł Wojciechowski
w sprawie protestu wyborczego T. K.
przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych 18 czerwca 2025 r.,
pozostawia protest bez dalszego biegu.
Aleksander Stępkowski Adam Redzik Paweł Wojciechowski
UZASADNIENIE
I.
I.1.T. K. (dalej także: Wnoszący protest), 3 czerwca 2025 r. wniósł protest dotyczący wyborów Prezydenta RP, w którym sformułował zarzut sfałszowania wyników wyborów poprzez nieuwzględnienie przez Obwodową Komisję Wyborczą (dalej także: Ob.KW) nr […] oddanego przez niego głosu.
Wnoszący protest wniósł o stwierdzenie nieważności I tury wyborów ewentualnie stwierdzenie nieważności wyborów w Ob.KW nr [...] oraz całym Okręgu Wyborczym w W., ogłoszenie tego faktu w Dzienniku Ustaw RP oraz regionalnej prasie. Wnoszący protest sformułował zarzut sfałszowania wyników wyborów polegający na nieuwzględnieniu przez Ob.KW nr [...] oddanego przez niego głosu.
I.2.W uzasadnieniu Wnoszący protest skrytykował sposób oddawania głosów poprzez umieszczenie na karcie głosowania znaku „X” obok imienia kandydata na Prezydenta RP zamiast używania słów „TAK”/„NIE”. Wskazał, że uniemożliwiło mu to oddanie głosu. Mimo, że pobrał od komisji kartę do głosowania, to nie wrzucił jej do urny ale pozostawił na stole przy którym zasiadali członkowie Ob.KW.
II.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
II.1. Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji RP wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej na zasadach określonych w ustawie. Zasady te zostały zawarte w przepisach ogólnych art. 82 i art. 83 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (dalej także: k.wyb.) oraz w odniesieniu w odniesieniu do wyborów Prezydenta RP w przepisach szczególnych art. 321-323 k.wyb.
Materialnoprawne podstawy protestu wyborczego określone są w art. 82 § 1 pkt 1 i 2 k.wyb. zgodnie z którym przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi określonej osoby może być wniesiony protest z powodu:
1) dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania lub wyników wyborów lub
2) naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.
Wymagania formalne protestu określono w art. 321 k.wyb. zgodnie z którym protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wnosi się na piśmie do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 14 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą (dalej także: PKW), przy czym nadanie w tym terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu Najwyższego.
II.2. Protest powinien nadto spełniać warunki pisma procesowego określone w art. 126 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 z późn. zm., dalej także: k.p.c.). Protest wyborczy, jako pierwsze pismo w sprawie, powinien zatem zawierać m.in. numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku (art. 126 § 2 pkt 2 k.p.c.).
Z uchwały Sądu Najwyższego z 25 października 2023 r. wydanej w sprawie o sygn. I NZP 8/23, mającej moc zasady prawnej, wynika, że w postępowaniu z protestów nie wzywa się do usunięcia braków formalnych, a przepisy art. 130 § 1-2 oraz art. 1301a § 1-3 k.p.c. nie mają zastosowania.
II.3. Wnoszący protest nie dopełnił warunków formalnych wynikających z brzmienia art. 126 § 2 pkt 2 k.p.c., tj. nie wskazał swojego numeru PESEL. Wniesiony przez niego protest jest zatem obarczony nieusuwalnym brakiem formalnym, co musiało skutkować pozostawieniem protestu bez dalszego biegu (art. 322 § 1 k.wyb).
II.4. Niezależnie od powyższego, zarzuty wskazane przez Wnoszącego protest nie mieszczą się w materialnoprawnym katalogu podstaw wniesienia protestu, o którym mowa w art. 82 § 1 k.wyb., w szczególności nie wypełniają znamion żadnego z przestępstw przeciwko wyborom określonym w rozdziale XXXI Kodeksu karnego. Sposób głosowania i warunki uznania ważności głosu wynikają z brzmienia art. 311 i 312 k.wyb., a Ob.KW nie ma w tym przedmiocie żadnej dowolności.
II.5. Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy, na podstawie art. 322 § 1 zd. 1 k.wyb. w zw. z art. 321 § 1 k.wyb., orzekł jak w sentencji.
Aleksander Stępkowski Adam Redzik Paweł Wojciechowski
[r.g.]