POSTANOWIENIE
17 lipca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Piotr Telusiewicz
na posiedzeniu niejawnym 17 lipca 2025 r. w Warszawie
w sprawie z wniosku K.S.
z udziałem A.S., J.S., P.S., R.S., A.G., E.G., K.G. i Gminy K.
o rozgraniczenie,
na skutek skargi kasacyjnej K.S.
od postanowienia Sądu Okręgowego w Siedlcach
z 27 lutego 2024 r., V Ca 605/23,
I. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
II. orzeka, że każdy z uczestników postępowania kasacyjnego ponosi koszty tego postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
UZASADNIENIE
1. Postanowieniem z 27 lutego 2024 r., Sąd Okręgowy w Siedlcach, w sprawie z wniosku K.S. z udziałem A.S., J.S., P.S., R.S., A.G., E.G., K.G. i Gminy K., o rozgraniczenie, na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Węgrowie z 17 kwietnia 2023 r., oddalił apelację (pkt I) oraz orzekł o kosztach postępowania (pkt II).
2. Od postanowienia Sądu Okręgowego skargę kasacyjną wywiódł wnioskodawca zaskarżając postanowienie w części, tj. w zakresie pkt I.
3. Skarżący wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, powołując się na przesłankę określoną w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4. Skarga kasacyjna została ukształtowana w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa, jednolitości orzecznictwa oraz prawidłowej wykładni, a także w celu usunięcia z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny środek zaskarżenia orzeczeń umożliwiający rozpoznanie sprawy w kolejnej instancji sądowej. Koniecznej selekcji skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw. przedsądu, ustanowiona w art. 3989 k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy dokonuje wstępnej oceny skargi kasacyjnej. Ten etap postępowania przed Sądem Najwyższym jest ograniczony wyłącznie do zbadania przesłanek przewidzianych w art. 3989 § 1 pkt 1-4 k.p.c., nie służy zaś merytorycznej ocenie skargi kasacyjnej. W razie spełnienia co najmniej jednej z tych przesłanek, przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest usprawiedliwione.
5. Zgodnie z art. 3989 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Nakładając na skarżących obowiązek wskazania i uzasadnienia oznaczonej przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ustawodawca zmierzał do zagwarantowania, że skarga kasacyjna, nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń, będzie pełnić przypisane jej funkcje publicznoprawne. Ograniczenie przesłanek do czterech ma więc zapewnić, że przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania ustrojowo i procesowo jest uzasadnione jedynie w tych sprawach, w których mogą być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne, a skarga kasacyjna nie stanie się instrumentem wykorzystywanym w każdej sprawie. Tak więc, nie w każdej sprawie, nawet w takiej, w której rozstrzygnięcie oparte jest na błędnej subsumpcji czy wadliwej wykładni prawa, skarga kasacyjna może być przyjęta do rozpoznania, w przeciwnym razie Sąd Najwyższy stałby się wbrew obowiązującym regulacjom sądem trzeciej instancji. Nie jest rolą Sądu Najwyższego korygowanie ewentualnych błędów w zakresie stosowania czy wykładni prawa w każdej indywidualnej sprawie.
6. Skarga kasacyjna nie zawiera argumentów dostatecznych dla uznania, że skarżący skutecznie wykazał, iż w sprawie zachodzi powołana przesłanka z art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c.
7. Złożenie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania na przesłance oczywistej jej zasadności oznacza, zgodnie z poglądem utrwalonym w judykaturze, że skarżący musi przedstawić dokładny wywód, na czym – jego zdaniem – polega oczywista zasadność skargi w danej sprawie z przytoczeniem przepisów, których naruszenie ją spowodowało oraz argumentację wskazującą na to, dlaczego opisane naruszenie doprowadziło do wydania oczywiście nieprawidłowego orzeczenia. Przesłanką przyjęcia skargi kasacyjnej, w trybie z art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c., nie jest oczywiste naruszenie konkretnego przepisu prawa materialnego lub procesowego, lecz sytuacja, w której naruszenie to spowodowało wydanie oczywiście nieprawidłowego orzeczenia (zob. postanowienie SN z 8 października 2015 r., IV CSK 189/15 i przywołane tam orzecznictwo). Skarżący, przedstawiając – jako okoliczność uzasadniającą rozpoznanie skargi kasacyjnej „oczywiste naruszenie prawa” – powinien zatem wykazać kwalifikowany charakter tego naruszenia (zob. postanowienia SN: z 8 marca 2002 r., I PKN 341/01, OSNP 2004, nr 6, poz. 100; z 10 stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004, nr 3, poz. 49; z 15 kwietnia 2021 r., IV CSK 617/20).
8. We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej skarżący podnosił, że: „…Sąd powinien w sposób wszechstronny przeanalizować całość zgromadzonego materiału dowodowego, w kontekście zgłoszonego przez Wnioskodawcę zarzutu zasiedzenia oraz ocenić Wnioskodawca (ewentualnie jego poprzednicy prawni) spełnił przesłanki konieczne do zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu. Ocena ta powinna zostać dokonana w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego.”
Skarżący polemizując z ustaleniami Sądów meriti, w rzeczywistości neguje ustalenia faktyczne poczynione na etapie postępowania rozpoznawczego. Tymczasem, pod pretekstem kwalifikowanego naruszenia prawa materialnego nie można zmierzać do podważenia dokonanej w sprawie oceny dowodów (zob. np. postanowienie SN z 9 sierpnia 2018 r., II PK 213/17). Wskazać trzeba, że zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w aktualnym stanie prawnym, nie może stanowić skutecznej podstawy kasacyjnej. Jednak przedmiotowa skarga kasacyjna w znacznej mierze faktycznie dotyczyła właśnie tego przepisu (zauważyć należy, że został on bezpośrednio wymieniony w zarzutach skargi kasacyjnej) na co wskazuje treść uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Skarżący wskazuje bowiem: „Mimo istnienia licznych dowodów przemawiających za zasadnością stanowiska Wnioskodawcy, potwierdzających spełnienie przesłanek koniecznych do zasiedzenia działki […], Sąd II instancji utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w Węgrowie…”.
W ramach kontroli kasacyjnej Sąd Najwyższy nie kontroluje jednak samej oceny dowodów, a jedynie jej legalność. Można bowiem zakwestionować sposób zebrania materiału dowodowego z naruszeniem przepisów regulujących postępowanie dowodowe; w takim wypadku obowiązkiem skarżącego jest przytoczenie tych przepisów i wyjaśnienie, jaki wpływ na treść rozstrzygnięcia to naruszenia miało. Zgodnie bowiem z art. 3983 § 3 k.p.c. podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Sąd Najwyższy jest bowiem związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 39813 § 2 in fine k.p.c.). Właśnie w zakresie ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy wypowiedział się jasno i precyzyjnie, dokonując jednocześnie oceny zarzutów podnoszonych w apelacji.
Zatem tak skonstruowany wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, skupiający się jedynie na ocenie materiału dowodowego, nie może być uznany za prawidłowy, co powoduje, że skarga, w ramach przesłanki określonej w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c., nie mogła zostać przyjęta do rozpoznania. Na ten aspekt zwrócono również uwagę w odpowiedzi na skargę kasacyjną, a przywoływanie wskazanych tam argumentów Sąd Najwyższy uznaje za zbędne w tym miejscu.
9. Według Sądu Najwyższego, nie ma przy tym innych przyczyn uzasadniających przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, w szczególności nieważności postępowania (art. 3989 § 1 pkt 3 k.p.c.).
10. Z powyższych względów Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 3989 § 1 i 2 k.p.c.). O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.
(R.N.)
[a.ł]