POSTANOWIENIE
Dnia 16 kwietnia 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Paweł Wiliński
w sprawie P. S.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej, na posiedzeniu w dniu 16 kwietnia 2025 r.,
wniosku obrońcy skazanego o wyłączenie SSN Pawła Kołodziejskiego od udziału w rozpoznaniu sprawy V KK 522/24,
na podstawie art. 41 § 1 k.p.k. i art. 42 § 1 i 4 k.p.k.,
p o s t a n o w i ł
wyłączyć SSN Pawła Kołodziejskiego od udziału w rozpoznaniu sprawy V KK 522/24.
UZASADNIENIE
Pismem z dnia 21 marca 2025 r. obrońca P. S. złozył wniosek o wyłączenie SSN Pawła Kołodziejskiego od rozpoznania sprawy zarejestrowanej pod sygn. akt V KK 522/24. W uzasadnieniu wniosku wskazał na fakt powołania w/w sędziego w procedurze z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3), uchwałę trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/2020 oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a także inne okoliczności wskazujące na brak bezstronności sędziego objętego wnioskiem, w tym naruszenie reguły nemo iudex in causa sua.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek jest zasadny, zatem należało wyłączyć SSN Pawła Kołodziejskiego od udziału w rozpoznaniu sprawy V KK 522/24. Zwrócić należy jednak uwagę, że jest to już kolejny wniosek obrońcy, a okoliczności uzasadniające wyłączenie sędziego w niniejszym postępowaniu są w istocie tożsame z tymi, które legły u podstaw wydanych w tej samej sprawie czterech uprzednich decyzji o wyłączeniu sędziów sprawozdawców. W tej samej sprawie Sąd Najwyższy: 1) postanowieniem z dnia 2 grudnia 2024 r., V KK 522/24 (KRI 689) wyłączył SSN Annę Dziergawkę; 2) postanowieniem z dnia 13 stycznia 2025 r., V KK 522/24 (KRI 735), Sąd Najwyższy wyłączył Igora Zgolińskiego; 3) postanowieniem z dnia 19 lutego 2025 r., V KK 522/24 (KRI 755), Sąd Najwyższy wyłączył SSN Adama Rocha; 4) postanowieniem z dnia 6 marca 2025 r., V KK 522/24 (KRI 853) Sąd Najwyższy wyłączył SSN Antoniego Bojańczyka od udziału w rozpoznaniu tej sprawy.
Odwołując się zatem do podstaw wyłączenia wskazanych w tej sprawie w poprzednich orzeczeniach Sądu Najwyższego stwierdzić należy, że odnoszą się one w równym stopniu i z tym samym skutkiem do SSN Pawła Kołodziejskiego. Sąd Najwyższy, na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy o SN, pozostaje związany uchwałą trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/2020, gdzie stwierdzono, że: „nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. […] zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3)”.
Cytowana uchwała ma moc zasady prawnej, co oznacza, że jest nią związany każdy skład Sądu Najwyższego, a podejmowane przez inne organy próby deprecjonowania tej chwały nie mogą być uznane za prawnie skuteczne (por. orzeczenia SN w sprawach I KO 79/21, IV KZ 59/21, IV KO 14/23; V KK 17/23). Te same wnioski wynikają z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (m.in. wyrok ETPC z dnia 22 lipca 2021 r. w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce, skarga nr 43447/19; wyrok ETPC z dnia 8 listopada 2021 r., Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, skargi nr 49868/19 i 57511/19, wyrok ETPC z dnia 3 lutego 2022 r., Advance Pharma Sp. z o.o. przeciwko Polsce, skarga nr 1469/20 oraz wyrok ETPC z dnia 23 listopada 2023 r., Wałęsa przeciwko Polsce, skarga nr 50849/21), w tym z najnowszych orzeczeń, w których konsekwencją stwierdzenia wadliwie ukształtowanego składu sądu opartego na tych samych powodach co w niniejszej sprawie, są ugody zawierane przez Polskę, oznaczające wypłacanie skarżącym zadośćuczynień w kwocie po 10.000 euro (por. m.in. decyzje ETPC z dnia 5 grudnia 2024 r.: Cupał i inni przeciwko Polsce, skarga nr 30049/22; Zieliński przeciwko Polsce, skarga nr 3423/22; Łabudek przeciwko Polsce, skarga numer 43727/21).
Absolutnie trafnie wskazał na to Sąd Najwyższy w postanowieniu wydanym 6 marca 2025 r., po rozpoznaniu wcześniejszego wniosku o wyłączenie sędziego w tej sprawie, że skazany „P. S. ma prawo do tego, aby kasację w jego sprawie rozpoznał sąd należycie obsadzony, niezależny i bezstronny”. Bez wątpienia składanie kolejnych wniosków o wyłączenie sędziów powołanych do SN, tak jak w tym przypadku SSN Paweł Kołodziejski, w procedurze z udziałem niekonstytucyjnie ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa, jest wyrazem uprawnionego dążenia strony do zapewnienia jej prawa do sądu w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. System losowego przydziału spraw, w którym nie uwzględnia się możliwości pominięcia w losowaniu kolejnych sędziów, których dotyczą te same okoliczności, jakie legły u podstaw wyłączenia, prowadzi do dysfunkcjonalności i przewlekłości postępowania. Toczy się w tej sprawie ono od kilku miesięcy jedynie w przedmiocie zapewnienia prawa do bezstronnego sądu, a tym razem jest to już piąte rozstrzygnięcie w tym samym co do istoty przedmiocie.
Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w części dyspozytywnej postanowienia.
[J.J.]
[a.ł]