Sygn. akt V KK 262/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 sierpnia 2018 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Kala
SSN Michał Laskowski
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
w sprawie K.M.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 23 sierpnia 2018 r.,
kasacji, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu w S.
z dnia 30 marca 2017 r., sygn. akt VI K ../16,
I. Uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej zawartego w punkcie 3 (trzecim) rozstrzygnięcia o karze łącznej grzywny i w tym zakresie sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S.;
II. Wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
K. M. został skazany prawomocnymi wyrokami:
I. Sądu Rejonowego w S. z dnia 2 września 2014 r., sygn. akt V K …/14, za dwa czyny z art. 279 § 1 k.k. popełnione w nocy z 20 na 21 marca 2014 r. i w dniu 21 marca 2014 r., przy przyjęciu ciągu przestępstw, na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby, a na podstawie art. 33 § 2 k.k. na karę grzywny 50 stawek dziennych po 20 złotych każda; postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2016 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej,
II. Sądu Rejonowego w S. z dnia 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt VI K 883/14, za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. w zw. z art. 157 § 2 k.k. w zw. art. 11 § 2 k.k., popełniony w dniu 13 sierpnia 2014 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby oraz - na podstawie art. 33 § 2 k.k. – na karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 10 złotych każda; postanowieniem z dnia 3 marca 2016 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej,
III. Sądu Rejonowego w S. z dnia 2 czerwca 2015 r., sygn. akt IV K 269/15, za czyn z art. 289 § 1 k.k. popełniony w okresie od 25 do 26 lipca 2014 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz - na podstawie art. 289 § 4 k.k. – na karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda; postanowieniem z dnia 8 listopada 2016 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej,
IV. Sądu Rejonowego w S. z dnia 10 lipca 2015 r., sygn. akt VI K 226/15 za czyn z art. 244 k.k. popełniony w dniu 24 listopada 2015 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby oraz na karę grzywny orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k. w wymiarze 100 stawek dziennych po 10 złotych każda; postanowieniem z dnia 2 listopada 2016 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej,
V. Sądu Rejonowego w S. z dnia 12 października 2015 r., sygn. akt VI K 381/15, za czyn z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 7/8 stycznia 2015 r. na karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby i na karę grzywny orzeczoną na podstawie art. 33 § 2 k.k. w wymiarze 80 stawek dziennych po 10 złotych każda; postanowieniem z dnia 2 listopada 2016 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej,
VI. Sądu Rejonowego w S. z dnia 17 grudnia 2015 r., sygn. akt VI K 423/15, za czyn z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., popełniony w dniu 10 lutego 2015 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i za czyn z art. z 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełniony w dniu 5 lutego 2015 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, za które na podstawie art. 85 § 1 k.k., art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzono karę łączną 7 miesięcy pozbawienia wolności.
Wyrokiem łącznym z dnia 30 marca 2017 r. Sąd Rejonowy w sprawie o sygn. akt VI K 586/16 na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego wyrokami opisanymi w pkt I, II, III, IV, V oraz VI i wymierzył karę łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności (pkt 1 wyroku). Tym samym wyrokiem, na podstawie wskazanych na wstępie przepisów, połączone zostały kary grzywny orzeczone wyrokami opisanymi wyżej w punktach I, II, IV oraz V i wymierzono skazanemu karę 120 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 10 złotych każda (pkt 3 wyroku).
Wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron postępowania i uprawomocnił się w dniu 7 kwietnia 2017 r.
Kasację od tego wyroku na korzyść skazanego na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. wniósł Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny. Zaskarżając wymieniony wyrok w części dotyczącej orzeczenia w przedmiocie kary łącznej grzywny (pkt 3 wyroku), na korzyść skazanego, skarżący podniósł zarzut rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. oraz art. 71 § 2 k.k., polegającego na połączeniu w wyroku łącznym kar grzywny z karą orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 10 lipca 2015 r., sygn. akt VI K 226/15, w sytuacji, gdy postanowieniem tegoż Sądu z dnia 2 listopada 2016 r., sygn. akt VI Ko 1217/15 - VIK 226/14, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności w sprawie VI K 226/14, przez co orzeczona w tej sprawie kara grzywny nie podlegała wykonaniu, a tym samym nie mogła zostać połączona z karą grzywny orzeczoną w sprawie VI K 586/16.
Podnosząc taki zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja okazała się oczywiście zasadna, co skutkowało jej uwzględnieniem w trybie art. 535 § 5 k.p.k. Zgodzić się trzeba z autorem kasacji, że zaskarżony wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze łącznej grzywny (pkt 3 wyroku) został wydany z rażącym naruszeniem przepisów prawa karnego materialnego wskazanych w zarzucie kasacji. Orzekając karę łączną grzywny, w oparciu o przywołane w wyroku łącznym przepisy art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k., sąd meriti objął węzłem kary łącznej również karę grzywny wymierzoną na podstawie art. 71 § 1 k.k., w sprawie o sygn. akt VI K 226/15 (wyrok w pkt IV części wstępnej), w sytuacji, gdy prawomocnym postanowieniem z dnia 2 listopada 2016 r., sygn. akt VI Ko 1217/15 zarządzono wykonanie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wobec K. M. z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w tej sprawie (k. 115 akt sprawy VI K 226/15). Orzeczona na podstawie art. 71 § 1 k.k. kara grzywny jest karą akcesoryjną, a więc zależną od bytu kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Wynika to wprost z treści przepisu art. 71 § 2 k.k. Stosownie do normy wyrażonej w tym przepisie, w razie zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności, kara grzywny orzeczona na podstawie art. 71 § 1 k.k. nie podlega wykonaniu. Tym samym nie jest dopuszczalne łączenie takiej kary grzywny z innymi karami grzywny (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2017 r., III KK 472/17, LEX nr 2408305). W przedmiotowej sprawie sąd połączył z innymi karami grzywny, karę grzywny orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k., w sytuacji, gdy wobec zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności kara ta nie podlegała już wykonaniu. Tym samym sąd meriti dopuścił się rażącej obrazy wskazanych w zarzucie kasacji przepisów, a charakter tego uchybienia przemawia za stwierdzeniem jego istotnego wpływu na treść rozstrzygnięcia o karze łącznej grzywny.
Koniecznym stało się zatem uchylenie wyroku łącznego w zaskarżonej części oraz przekazanie sprawy, w tym zakresie, do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S . Wymierzając ponownie karę łączną grzywny w odniesieniu do trzech wyroków orzekających kary grzywny (wyroki w pkt I, II i V), sąd ten winien karę łączną ukształtować z uwzględnieniem zasady wyrażonej w przepisie art. 443 k.p.k.
Orzeczenie o wydatkach postępowania kasacyjnego uzasadnia treść art. 638 k.p.k.