Sygn. akt V CZ 2/20

POSTANOWIENIE

Dnia 5 lutego 2020 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
‎SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
‎SSN Henryk Pietrzkowski

w sprawie z powództwa M. S.
‎przeciwko Č. w P.
‎o zapłatę,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w Izbie Cywilnej w dniu 5 lutego 2020 r.,
‎zażalenia (…) Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. w W.

na postanowienie Sądu Apelacyjnego w (…)
‎z dnia 25 października 2019 r., sygn. akt I ACa (…),

oddala zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 października 2019 r. Sąd Apelacyjny w (…) odrzucił skargę kasacyjną G. Spółki Akcyjnej w W. od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie z powództwa M. S. przeciwko Spółce  Č. w P.. Uzasadnieniem jest nie wykazanie przez skarżącego swojej legitymacji procesowej do działania w sprawie po stronie pozwanej. Do czasu prawomocnego zakończenia postępowania stroną pozwaną był czeski zakład ubezpieczeń i do niego odnosi się wyrok Sądu Apelacyjnego w (…). Sąd wyjaśnił w uzasadnieniu postanowienia, że po pierwsze, art. 193 k.p.c. powołany w piśmie skarżącego z dnia 14 października 2019 r. dotyczy przedmiotowej zmiany powództwa, nie ma więc znaczenia dla legitymacji procesowej. Po drugie, w postępowaniu przed sądem drugiej instancji oraz przed Sądem Najwyższym nie mają zastosowania art. 194-196 i art. 198 k.p.c. odnoszące się do przekształceń podmiotowych, a art. 192 pkt 3 k.p.c. wymaga zezwolenia strony przeciwnej na wejście nabywcy na miejsce zbywcy, co nie miało miejsca.

W zażaleniu pełnomocnik skarżącego, zaskarżając postanowienie w całości zarzucił Sądowi Apelacyjnemu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 192 pkt 3 k.p.c. przez jego zastosowanie, pomimo że umowne przeniesienie portfela ubezpieczeń na wstąpienie nabywcy do procesu nie wymaga zgody strony przeciwnej; art. 228 § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie, skoro przeniesienie portfela ubezpieczeń na skarżącego jest faktem znanym Sądowi z urzędu, a informacja o tym jest powszechnie dostępna; art. 224 § 1 w związku z art. 316 § 1 k.p.c. przez dokonanie przez Sąd błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę postanowienia, tzn. że skarżący nie nabył umownie portfela ubezpieczeń, a przez to nie uzyskał legitymacji biernej w procesie; art. 398 § 2 k.p.c. (zapewne chodzi o art. 398⁶ § 2 k.p.c.) przez odrzucenie skargi kasacyjnej. Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i przekazanie skargi kasacyjnej do rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania; dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów załączonych do „niniejszego pisma”.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Należy powtórzyć za Sądem Apelacyjnym, że strona pozwana uparcie odmawia wskazania dowodu, w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu dowodowym, który wskazywałby na umowę między dotychczasowym pozwanym a G. Spółką Akcyjną w W. w sprawie przeniesienia portfela ubezpieczeń, który miałby jednocześnie wskazywać na wejście skarżącego do postępowania w miejsce dotychczasowego pozwanego. Zamiast, wydawałoby się dosyć prostej i powszechnej w praktyce czynności procesowej, skarżący już w wykonaniu wezwania Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 1 października 2019 r. do uzupełnienia braków skargi kasacyjnej skupił się na przedstawieniu stanowiska prawnego w sprawie, a nie wykazał legitymacji G. Spółki Akcyjnej w W. do działania w postępowaniu kasacyjnym po stronie pozwanej. Jest to tym bardziej potrzebne, że w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 10 grudnia 2018 r., którego dotyczy skarga jako strona pozwana występuje tylko oddział czeskiego zakładu ubezpieczeń, a umowa przeniesienia portfela ubezpieczeń miała miejsce, jak twierdzi skarżący, jeszcze w 2015 r.

Nie można zgodzić się z ponawianym przez skarżącego argumentem, na który już Sąd Apelacyjny odpowiedział negatywnie, że to na Sądzie Apelacyjnym, a teraz również na Sądzie Najwyższym spoczywa obowiązek wywiedzenia legitymacji skarżącego, gdyż o czynności zbycia portfela ubezpieczeń z czeskiej spółki akcyjnej (oddziału w Polsce) na spółkę polską Sądy powinny wiedzieć z urzędu, ewentualnie to ustalić z uwagi na powszechność dostępu do takiej informacji. Skarżący uważa, pisząc o tym wprost w uzasadnieniu zażalenia, że „nie był zobowiązany do oferowania dowodów w tym zakresie”. Uważa, że na obecnym etapie postępowania Sądowi Najwyższemu powinno wystarczyć przesłanie odbitki xero z gazety („P.” z 5-6 stycznia 2016 r.), gdzie znalazła się informacja o czynności prawnej obu ubezpieczycieli (skierowana do ubezpieczających) oraz pismo Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z 15 listopada 2019 r. W piśmie tym jest mowa o udostępnieniu informacji publicznej na temat przeniesienia portfela ubezpieczeń czeskiego ubezpieczyciela, któremu dał na to zgodę czeski Bank Narodowy, a informacja jest skierowana do osób ubezpieczonych, które mogą mieć roszczenia do czeskiego zakładu ubezpieczeń.

Tego zatem a nie wykazania legitymacji w niniejszej sprawie dotyczy powołana w zażaleniu uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1994 r. III CZP 133/94 (OSNC 1995, nr 2, poz. 36), z której słusznie wynika, że odnośnie do dochodzenia roszczeń na podstawie umowy ubezpieczenia objętej umową o przeniesieniu portfela, legitymowany biernie jest wyłącznie ubezpieczyciel przejmujący portfel. Rzecz w tym, że nie została wykazana w sposób przewidziany w postępowaniu sądowym ważna prawnie czynność, będąca podstawą legitymacji ubezpieczyciela przejmującego portfel, a skarżący w miejsce tego oczywistego dowodu przedłożył różne informacje, mające wtórne znaczenie. Wygląda na to, że właściwego, żądanego dokumentu albo nie posiada, albo ze znanych sobie przyczyn okazać go nie chce, mając chyba świadomość, że postępując w ten sposób uniemożliwia wydanie korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, dotyczącego na razie tylko formalnego uznania odrzuconego pisma za skargę kasacyjną, mającą  prawidłowo wskazane strony postępowania. Ogólną zasadą jest, że to na wnoszącym skargę kasacyjną, a nie na sądzie spoczywa obowiązek wykazania  legitymacji do wniesienia tej skargi, jeżeli przed jej wniesieniem nastąpiło przejęcie przez następcę praw i obowiązków wynikających z umów zawartych przez poprzednika prawnego.

Z tych względów należało na podstawie 398¹⁴ w związku z art. 394¹ § 3 k.p.c. oddalić zażalenie.

jw