Sygn. akt SNO 10/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2017 r.

Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:

SSN Andrzej Stępka (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Jerzy Kuźniar
‎SSN Marta Romańska

Protokolant Katarzyna Wojnicka

przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego w [...] i przedstawiciela Ministra Sprawiedliwości sędziego Dariusza Kupczaka,

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2017 r.,
‎sprawy R.C.

sędziego Sądu Rejonowego w [...]
‎w związku z odwołaniem, wniesionym przez Ministra Sprawiedliwości
‎od wyroku Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego [...]
‎z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. akt ASD …/2016,

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, a kosztami sądowymi postępowania dyscyplinarnego obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sędzia Sądu Rejonowego we [...] R.C., został obwiniony przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego dla okręgu Sądu Okręgowego w [...] o to, że w dniu 10 czerwca 2015 r. w miejscowości K., kierując samochodem osobowym marki Toyota, przekroczył dopuszczalną prędkość o 72,8 km/h poruszając się z prędkością 122,8 km/h, czym popełnił wykroczenie z art. 92a kodeksu wykroczeń, uchybiając w ten sposób godności urzędu sędziego – a więc obwiniono go o przewinienie służbowe z art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2015, poz. 133, j.t.).

Wyrokiem z dnia 8 grudnia 2016 r., w sprawie ASD …/16, Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny [...] uniewinnił obwinionego sędziego od zarzutu popełnienia tego przewinienia.

Odwołanie od tego wyroku wniósł na niekorzyść obwinionego na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Minister Sprawiedliwości, który w pierwszej kolejności zarzucił:

1/ na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

- art. 352 k.p.k. i art. 167 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy w wyniku niepełnego postępowania dowodowego polegającego na braku przesłuchania świadków M. C. oraz D. S. - funkcjonariuszy Policji - na okoliczność, z jaką prędkością poruszali się nieoznakowanym radiowozem za samochodem kierowanym przez obwinionego, gdy stan sprawy tego wymagał, a które to zeznania w sposób kategoryczny pozwoliłyby na ustalenie, z jaką prędkością prowadził swój samochód obwiniony sędzia R.C., tym bardziej, że w toku postępowania wyjaśniającego przyznał on, iż „zatracił poczucie terenu zabudowanego” i „jeżeli przekroczył prędkość to mógł jechać z prędkością 80-90 km/h”;

- art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie rozstrzygnięcia w oparciu o fragmentarycznie przeanalizowany materiał dowodowy, w szczególności, nie wzięcie pod uwagę wyjaśnień obwinionego sędziego złożonych w toku postępowania dyscyplinarnego w dniu 9 marca 2016 r., stanowiących podstawę wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej, w których sędzia jednoznacznie przyznał, że „mógł jechać z prędkością 80-90 km/h”.

2/ na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. skarżący zarzucił także błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść wobec stwierdzenia, że nie istnieje materiał dowodowy pozwalający na przypisanie winy obwinionemu oraz błędnej ocenie już zebranego materiału dowodowego w postaci wyjaśnień obwinionego R.C., wskazujących, iż nie jest możliwe ustalenie prędkości samochodu kierowanego przez obwinionego sędziego - podczas gdy analiza w/w dowodów (a w szczególności wyjaśnień sędziego złożonych w toku postępowania wyjaśniającego stanowiących podstawę wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej z dnia 9 marca 2016 r.) prowadzi do przeciwnej konkluzji, a co najmniej do uznania, że sędzia R.C. w dniu 10 czerwca 2015 r. w miejscowości R.C., kierując samochodem osobowym marki Toyota przekroczył dopuszczalną prędkość co najmniej o 40-50 km/h, poruszając się z prędkością przynajmniej 80-90 km/h.

W konkluzji Minister Sprawiedliwości wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu - Sądowi Dyscyplinarnemu [...] do ponownego rozpoznania. Na rozprawie przed Sądem Najwyższym – Sądem Dyscyplinarnym przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości poparł odwołanie i wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, natomiast Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł o nieuwzględnienie tego odwołania.

Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.

Sąd pierwszej instancji uniewinniając obwinionego sędziego od zarzucanego mu przewinienia służbowego stwierdził, iż zebrane w sprawie dowody, takie jak wyjaśnienia obwinionego, zeznania funkcjonariuszy Policji - świadków M. C. i D. S. oraz opinia biegłego z zakresu kryminalistyczno – technicznej rekonstrukcji wypadków drogowych, techniki samochodowej, wyceny i kalkulacji napraw z Ośrodka Badania Wypadków Drogowych, analizowane zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, nie pozwalają na uznanie winy sędziego R.C.. Wskazał Sąd, iż szczególnego znaczenia nabrała właśnie powyższa opinia biegłego, analizowana również w kontekście odtworzonego zapisu wideorejestratora, a dowody te pozwoliły na wiarygodną weryfikację pozostałych dowodów, zwłaszcza tych osobowych.

Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny [...] oceniając opinię biegłego W. G. w całości dał jej wiarę i przytoczył najistotniejsze wnioski tej ekspertyzy, a mianowicie:

a/ przedstawiony przez Komendę Powiatową Policji zarejestrowany materiał nie spełnia wymogów pozwalających na prawidłowe i rzetelne ustalenie rzeczywistej prędkości samochodu marki Toyota, ponieważ podczas pomiaru nie zachowano stałej odległości między pojazdami na początku i końcu odcinka pomiarowego. W tej sytuacji nie jest możliwe ustalenie rzeczywistej prędkości samochodu obwinionego podczas manewru wyprzedzania, zaś zarejestrowana prędkość wynosząca 122,8 km/h nie jest prędkością tego samochodu.

b/ zapis wideorejestratora obejmuje cały pomiar prędkości pojazdu i jazdy za pojazdem kontrolowanym aż do jego zatrzymania - i w takim zakresie odpowiada wymogom użycia tego rodzaju urządzeń. Jednakże z powodu nie zachowania stałej odległości między pojazdami na początku i na końcu odcinka pomiarowego oraz nieczytelnego i nieostrego obrazu, nie jest miarodajny.

c/ w zaistniałej sytuacji drogowej, manewr wyprzedzania dopuszczał zwiększenie prędkości przez samochód obwinionego, ponieważ w jego trakcie, na lewym pasie ruchu dla pojazdów jadących z przeciwka, rozpoczął wykonywanie manewru wyprzedzania innego pojazdu samochód osobowy koloru białego - w tej sytuacji obwiniony kierujący Toyotą musiał szybko zakończyć wyprzedzanie.

Niezależnie od zacytowanych przez Sąd Dyscyplinarny – Sąd Apelacyjny [...] końcowych wniosków biegłego, w ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, koniecznym jest zwrócenie uwagi na dodatkowe wywody biegłego, które również w sposób czytelny obrazują zaistniałą w niniejszej sprawie nietypową sytuację faktyczną. Mianowicie, biegły sprecyzował, że aby wyliczona prędkość odpowiadała prędkości pojazdu kontrolowanego, należy zachować tę samą odległość między pojazdami na początku i na końcu odcinka pomiarowego. Wskazał też, jakie czynniki składają się na całkowity błąd pomiaru prędkości i podkreślił, że największy wpływ na dokładność pomiaru, ma zachowanie jednakowej odległości między pojazdami, na początku i na końcu pomiaru. Biegły dokonał porównania powiększonych w jednakowym stopniu klatek filmu zawierających obraz początku i końca pomiaru, zaś ich analiza wskazała, że pojazd policji nie zachował stałej odległości od pojazdu obwinionego w trakcie pomiaru. Ponieważ pojazd policji w trakcie pomiaru prędkości zbliżał się do pojazdu Toyota, to zmierzona i zarejestrowana prędkość wynosząca 122,8 km/h jest tylko prędkością pojazdu policji, a nie Toyoty. W tej sytuacji dokładne określenie prędkości pojazdu obwinionego w oparciu o zebrany materiał dowodowy nie było możliwe.

Właśnie mając na uwadze te wszystkie rozważania, Sąd I instancji doszedł do wniosku, że w świetle jednoznacznej treści opinii biegłego, zeznania funkcjonariuszy Policji wskazujące na przekroczenie szybkości przez obwinionego, nie mogą być wystarczające do uznania jego winy. Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny stwierdza, że argumenty Sądu I instancji są rzetelne, pełne oraz logiczne i w konsekwencji należy je zaakceptować.

Należy zwrócić uwagę, iż zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że dowodu z opinii biegłego nie wolno zastępować innymi dowodami. Jeżeli ustalenie danego faktu wymaga wiedzy specjalnej, to konieczne jest wezwanie biegłych celem wydania opinii, a nie posiłkowanie się innymi dowodami. W konsekwencji więc, nie można skorzystać z wiedzy świadka, nawet jeśli posiada on wiadomości specjalne, czy też zastąpić wniosków opinii biegłego zeznaniami tej osoby przesłuchanej w charakterze świadka. Należy też zauważyć, że opinia biegłego jest niezbędna wszędzie tam, gdzie stwierdzenie okoliczności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia danej kwestii wymaga „wiadomości specjalnych” (por. Kodeks postępowania karnego. Komentarz, pod red. J. Skorupki, Warszawa 2015, s. 469, teza 4; T. Grzegorczyk. Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Warszawa 2008, s. 448, teza 3; Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, pod red. P. Hofmańskiego, Warszawa 2007, s. 916, teza 7; wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 listopada 2008 r., V KK 137/08, Lex Nr 477890; z dnia 25 stycznia 1989 r., V KRN 298/88, OSNPG 1989, Nr 6, poz. 71; z dnia 20 sierpnia 1980 r., V KRN 178/80, OSNPG 1981, Nr 5, poz. 52).

Jak już wcześniej podniesiono, Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny [...] poddał analizie wszystkie dowody zebrane w sprawie, a zatem wyjaśnienia obwinionego, zeznania świadków M. C. i D. S. oraz opinię biegłego. Podkreślił Sąd, którym dowodom dał wiarę i z jakiego powodu oraz w jakim zakresie uczynił je podstawą ustaleń faktycznych. W sprawie nie ujawniły się nowe dowody, które mogłyby podważyć prawidłowość ustaleń faktycznych Sądu I instancji, takich dowodów nie wskazano także w odwołaniu. Natomiast oceniając zgromadzone w przedmiotowej sprawie dowody, Sąd ten był zobowiązany respektować w pełni zasady – obiektywizmu, wyrażoną w art. 4 k.p.k., swobodnej oceny dowodów z art. 7 k.p.k. i wreszcie – zasadę in dubio pro reo z art. 5 § 2 k.p.k. A zatem Sąd I instancji dokonał trafnych ustaleń w zakresie podstawy faktycznej wyroku, rozważył zgodnie z dyspozycją art. 410 k.p.k. całokształt okoliczności istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia, wyprowadził trafne wnioski z ustaleń faktycznych i w konsekwencji wskazał oraz uzasadnił przesłanki, na których oparł ustalenia co do potrzeby uniewinnienia obwinionego sędziego R.C..

Skoro zatem nie istniała możliwość poszerzenia postępowania dowodowego w taki sposób, który umożliwiłby wykazanie błędności ustaleń faktycznych Sądu I instancji, zaś opinia biegłego wprost podważała trafność stawianego obwinionemu zarzutu popełnienia przewinienia służbowego, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie i należało utrzymać w mocy zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego [...].

Na podstawie art. 133 u.s.p. kosztami postępowania dyscyplinarnego obciążono Skarb Państwa.

kc