POSTANOWIENIE
Dnia 2 kwietnia 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gierszon
SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)
w sprawie R. N.
skazanego z art. 270 § 1 k.k. i in.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 2 kwietnia 2025 r.,
zażalenia skazanego
na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2025 r., sygn. akt IV KO 138/24, o odmowie przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania wobec jego oczywistej bezzasadności,
na podstawie 437 § 1 k.p.k.
utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie.
Małgorzata Gierszon Zbigniew Puszkarski Eugeniusz Wildowicz
UZASADNIENIE
R. N. został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 22 września 2015 r., sygn. akt II K 46/15, na karę grzywny w wysokości 40 stawek dziennych po 100 zł każda za czyn z art. 270 § 1 k.k. oraz na karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres 2 lat próby za przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wyrok ten został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 stycznia 2016 r., sygn. akt II AKa 200/15.
W dniu 18 kwietnia 2024 r. skazany wniósł do Sądu Najwyższego pismo, stanowiące kolejny wniosek o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 22 stycznia 2016 r., sygn. akt II AKa 200/15, utrzymującym w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 22 września 2015 r., sygn. akt II K 46/15. W piśmie tym wskazał, że uważa się za osobę niewinną i niesłusznie skazaną, kwestionując poczynione przez Sądy obu instancji ustalenia faktyczne.
Sąd Najwyższy, postanowieniem z dnia 27 stycznia 2025 r., sygn. akt IV KO 138/24, na podstawie art. 545 § 3 k.p.k., odmówił przyjęcia do rozpoznania osobistego wniosku skazanego o wznowienie postępowania wobec jego oczywistej bezzasadności.
R. N. wniósł zażalenie na to postanowienie. Zaskarżył je w całości i zarzucił naruszenie podstawowych zasad procesowych – takich jak zasada obiektywizmu, prawa do obrony, legalizmu czy swobodnej oceny dowodów. Wskazał ponadto, że jest ono zbyt ogólnikowe oraz że w toczącym się przeciwko niemu postępowaniu doszło do pomyłki sądowej.
W oparciu powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Najwyższy, rozpoznając osobisty wniosek R. N. o wznowienie postępowania, prawidłowo przeprowadził jego wstępną kontrolę, dochodząc do trafnego przekonania, że wniosek ten należy na podstawie art. 545 § 3 k.p.k. pozostawić bez rozpoznania bez wzywania strony do uzupełnienia braku formalnego w postaci sporządzenia i podpisania wniosku przez adwokata lub radcę prawnego. Wskazał przy tym w sposób właściwy motywy rozstrzygnięcia, zwracając szczególną uwagę na brak powołania przez skazanego którejkolwiek z podstaw wznowienia postępowania, wymienionych w art. 540, 540a albo 540b k.p.k.
Treść zażalenia, ale i wcześniej zredagowanego przez skazanego wniosku o wznowienie postępowania, świadczy o nieznajomości przez niego przesłanek wznowienia postępowania i samego celu tej instytucji.
Przypomnieć więc trzeba, że po zapadnięciu prawomocnego orzeczenia możliwość jego wzruszenia jest ograniczona. To w trakcie postępowania przed sądami pierwszej i ewentualnie drugiej instancji, dochodzi do zebrania i oceny dowodów, a na ich podstawie ustalenia stanu faktycznego, który następnie jest przez sąd oceniany w świetle obowiązujących przepisów. Po uprawomocnieniu się wydanego orzeczenia, ustalenia te i oceny chronione są domniemaniem prawidłowości. Ustawodawca przewiduje wprawdzie instytucję wznowienia postępowania, pozwalającą wzruszyć zapadłe orzeczenie, lecz tylko w sytuacji spełnienia przesłanek, precyzyjnie określonych w art. 540, art. 540a i art. 540b k.p.k., a więc w wyjątkowych okolicznościach. Jeśli więc w danej sprawie nie zachodzi żadna z precyzyjnie wskazanych powyższymi przepisami okoliczności, nie ma podstaw do skorzystania z tej instytucji, nawet jeśli skazany ma subiektywne poczucie, że został potraktowany przez sąd niesprawiedliwie i jest niewinny.
Nie jest zadaniem Sądu rozpoznającego wniosek o wznowienie postępowania, omawianie na łamach uzasadnienia orzeczenia wszystkich zagadnień teoretycznych dotyczących tego środka zaskarżenia oraz rozwijanie wiedzy prawniczej wnioskodawcy poprzez komentowanie kilkunastu przepisów. Sąd zajmuje się stosowaniem prawa, a nie jego wykładaniem. Stąd zarzuty, które skazany stawia pod adresem Sądu Najwyższego w treści zażalenia, nie mogą być uznane za zasadne. Jeżeli strona potrzebuje pogłębić swoją znajomość przepisów prawa procesowego, może natomiast skorzystać ze wsparcia instytucji trudniących się świadczeniem skazanym pomocy prawnej.
W świetle powyższego, zawarte w zaskarżonym postanowieniu rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia osobistego wniosku R. N. o wznowienie postępowania na podstawie art. 545 § 3 k.p.k., wobec jego bezzasadności, bez wzywania go do uzupełnienia braków formalnych przez sporządzenie wniosku o wznowienie przez adwokata lub radcę prawnego i uiszczenie opłaty, należy uznać za trafne.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.
[J.J.]
[a.ł]
Małgorzata Gierszon Zbigniew Puszkarski Eugeniusz Wildowicz