POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz
w sprawie M.M. i in.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu,
w dniu 29 stycznia 2025 r.
wniosku Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 30 października 2024 r., sygn. akt II AKa 267/24,
o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu,
z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości,
na podstawie art. 37 k.p.k.,
p o s t a n o w i ł:
przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z dnia 30 października 2024 r., sygn. akt II AKa 267/24, zwrócił się do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości. Uzasadniając swoje wystąpienie wskazał, że w wyniku wyłączenia sędziów w trybie art. 41 k.p.k. wyłączeni od rozpoznania sprawy zostali wszyscy – za wyjątkiem jednego delegowanego sędziego sądu okręgowego – sędziowie orzekający w Wydziale II Karnym. W wyniku losowania do sprawy zostało przydzielonych dwóch sędziów z III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i sędzia orzekający w I Wydziale Cywilnym, przy czym co do jednego z tych sędziów mogą wystąpić wątpliwości w związku z powołaniem go w oparciu o uchwałę KRS w składzie ukształtowanym w trybie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego tak ukształtowany skład nie zapewnia stronom najwyższego poziomu profesjonalizmu, który jest szczególnie istotny w niniejszej sprawie, cechującej się złożonością podmiotową i przedmiotową.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Inicjatywa Sądu Apelacyjnego w Katowicach zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja unormowana w art. 37 k.p.k. ma charakter wyjątku od zasady rozpoznania sprawy przez sąd miejscowo właściwy i z tego względu jej zastosowanie powinno mieć miejsce jedynie wówczas, jeżeli przemawiają za tym istotne względy, związane z dobrem wymiaru sprawiedliwości. Sąd Najwyższy dostrzega wyrażane wcześniej zapatrywanie, zgodnie z którym: „konieczność wyznaczenia sędziego z innego wydziału niż z wydziału karnego do rozpoznania określonej sprawy karnej, nie może być powodem do przekazania sprawy w trybie art. 37 k.p.k.” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2024 r., III KO 92/24, LEX nr 3748601; zob. też: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2024 r., III KO 98/24, LEX nr 3731287). „Regulacja, o której mowa w art. 37 k.p.k., ma charakter wyjątkowy, a tym samym treść normy wynikającej z tego przepisu należy interpretować wąsko. W rezultacie zastosowanie art. 37 k.p.k. może nastąpić tylko wówczas, gdy bez wątpienia pozostawienie sprawy w gestii właściwego sądu sprzeciwiałoby się dobru wymiaru sprawiedliwości. Rolą instytucji określonej w tym przepisie jest zabezpieczenie obiektywizmu i bezstronności sądu, ale dopiero wówczas, gdy inne instytucje służące temu celowi, np. wyłączenia sędziego, są niewystarczające. Instytucja forum extraordinatum nie ma zatem charakteru alternatywnego względem instytucji wyłączenia sędziego od rozpoznania sprawy z uwagi na istnienie okoliczności, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności (art. 41 § 1 k.p.k.), a w wypadku, w którym ze względu na wyłączenie sędziów rozpoznanie sprawy w danym sądzie okazałoby się niemożliwe - także regulacji art. 43 k.p.k.” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2024 r., III KO 95/24, LEX nr 3752570).
Nie negując tej zasadniczo trafnej linii orzeczniczej trzeba jednak mieć na względzie, że w pewnych szczególnych sytuacjach dobro wymiaru sprawiedliwości wymaga przekazania sprawy innemu sądowi równorzędnemu w trybie art. 37 k.p.k., jeżeli przemawia za tym szczególna potrzeba zapewnienia najwyższego profesjonalizmu, który zapewnić może de facto jedynie skład orzekający z udziałem sędziów orzekających w pionie karnym (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia: 27 sierpnia 2024 r., II KO 100/24, LEX nr 3748676 i 15 listopada 2023 r., II KO 133/23, niepubl.). Należy w tym kontekście zaznaczyć, że w niniejszej sprawie, której akta liczą obecnie 170 tomów występuje 50 oskarżonych, którym zarzucono ponad 100 czynów, zaś przedmiotem postępowania odwoławczego jest 46 apelacji oskarżonych, a sam oskarżyciel publiczny wniósł apelację obejmującą 44 oskarżonych. Podniesione zarzuty dotyczą przy tym szeregu zagadnień, związanych nie tylko ze sferą dowodową i ustaleniami i faktycznymi, ale także z zagadnieniami stricte procesowymi, problematyką prawa materialnego oraz kwestiami związanymi z płaszczyzną wymiaru kary. Trzeba także zauważyć, że sprawa członków grupy przestępczej o nazwie „[…]” jest przedmiotem żywego zainteresowania mediów regionalnych i ogólnopolskich. Wzgląd na potrzebę zapewnienia najwyższego poziomu profesjonalizmu, wymaganego zresztą w każdej sprawie, sprzyjającego również sprawności postępowania, uzasadnia skorzystanie przez Sąd Najwyższy z uprawnienia przewidzianego w art. 37 k.p.k. W konsekwencji sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie, którego siedziba mieści się niedaleko Sądu Apelacyjnego w Katowicach.
Z tych względu orzeczono jak w postanowieniu.
[WB]
[ł.n]