WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 marca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)
SSN Eugeniusz Wildowicz
w sprawie R. K. ,
oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. i in.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej, na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 26 marca 2025 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach
z dnia 15 czerwca 2022 r., sygn. akt IV K 262/22,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Katowice-Wschód w Katowicach.
Kazimierz Klugiewicz Waldemar Płóciennik Eugeniusz Wildowicz
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy Katowice - Wschód w Katowicach wyrokiem z dnia 15 czerwca 2022 roku, sygn. akt IV K 262/22, uznał R. K. za winnego tego, że:
1. w dniu 8 grudnia 2021 roku w K., działając wspólnie i w porozumieniu z A. T. , dysponując kluczami do remontowanego mieszkania mieszczącego się przy ul. A. w […] dostał się do jego wnętrza, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia agregatu malarskiego marki B. nr […] wraz z osprzętem wartości 649 zł, lasera żyroskopowego marki B.1 wraz ze statywem i tyczką rozporową o wartości 1 000 zł, przez co spowodował straty łączne w wysokości 1 649 zł na szkodę M. S. , przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 8 marca 2018 roku. sygn. akt IX K […]/19 za umyślne przestępstwo podobne z art. 286 § 1 k.k., na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 10 lipca 2018 roku do dnia 20 lutego 2019 roku, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 278 § 1 k.k., wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności;
2. w dniu 8 grudnia 2021 roku w K., działając wspólnie i w porozumieniu z A. T. , w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd pracownika lombardu przy ul. M. co do posiadania prawa własności i możliwości dysponowania agregatem malarskim marki B. nr […] wraz z osprzętem oraz laserem żyroskopowym marki B.1 wraz ze statywem i tyczką, poprzez podpisanie dwóch umów warunkowej przedwstępnej sprzedaży o nr […] i […]1 wymienionych przedmiotów doprowadził P. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500 zł, przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 8 marca 2018 roku, sygn. akt IX K […]/19, za umyślne przestępstwo podobne z art. 286 § 1 k.k., na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 10 lipca 2018 roku do dnia 20 lutego 2019 roku, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 286 § 1 k.k., wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności.
Sąd meriti, na podstawie 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k., wymierzone oskarżonemu w pkt. 1 i 2 kary pozbawienia wolności połączył i w ich miejsce orzekł karę łączną roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się w dniu 23 czerwca 2022 roku bez postępowania odwoławczego.
Pismem z dnia 26 listopada 2024 r. kasację na korzyść oskarżonego wniósł Prokurator Generalny, który – zaskarżając ww. orzeczenie w całości – podniósł zarzut rażącego i mogącego mieć istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 117 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 374 § 1 k.p.k. i art. 6 k.p.k., polegającego na wadliwym uznaniu, że awizowane i niepodjęte przez oskarżonego zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej w dniu 15 czerwca 2022 roku, zostało mu prawidłowo doręczone i wystąpiły tym samym warunki do rozpoznania sprawy pod jego nieobecność, podczas gdy korespondencję tę wysłano na inny, niż wskazany przez oskarżonego adres dla doręczeń, co w konsekwencji skutkowało przeprowadzeniem w całości postępowania pod jego nieobecność z rażącym naruszeniem prawa oskarżonego do obrony, polegającym na uniemożliwieniu mu wzięcia udziału w rozprawie oraz poddania wydanego wyroku skazującego kontroli Sądu II instancji.
Na podstawie tak sformułowanego zarzutu wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu Katowice - Wschód w Katowicach do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, co uprawniało do jej uwzględnienia na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Trafnie podnosi Prokurator Generalny, że rozpoznanie sprawy na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 r. pod nieobecność oskarżonego stanowiło rażącą obrazę art. 117 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 374 § 1 k.p.k. i art. 6 k.p.k. Wadliwie bowiem przyjął Sąd orzekający, że R. K. został prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy wobec podwójnego awizowania korespondencji zawierającej stosowne zawiadomienie (k. 124). Rzecz bowiem w tym, że list ten został wysłany pod adres, który nie był adresem do doręczeń, lecz adresem zameldowania, co wynika wyraźnie z treści protokołu przesłuchania R. K. z dnia 10 grudnia 2021 r. (k. 34). W konsekwencji należy uznać, że wysłanie przez Sąd zawiadomienia o rozprawie na niewłaściwy adres nie mogło uprawniać do stwierdzenia, że nastąpiło tzw. doręczenie zastępcze (art. 133 § 1 i 2 k.p.k.) i przyjęciem tzw. fikcji doręczenia. W konsekwencji, w świetle art. 117 § 2 k.p.k. obiektywnie brak było możliwości przeprowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego. Procedowanie Sądu a quo wobec niedostrzeżenia tej usterki (zapewne w wyniku wadliwego wskazania adresu do doręczeń w akcie oskarżenia – k. 110) i wydanie wyroku nastąpiło zatem z rażącym naruszeniem art. 117 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 374 § 1 k.p.k., prowadzącym do naruszenia jednej z fundamentalnych gwarancji procesowych R. K. – prawa do uczestnictwa w rozprawie i realizacji prawa do obrony. Konieczne stało się zatem uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu Katowice – Wschód w Katowicach, który przy ponownym rozpoznania sprawy będzie miał na uwadze wszystkie obowiązujące w przepisach procedury karnej gwarancje procesowe oskarżonego.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.
Kazimierz Klugiewicz Waldemar Płóciennik Eugeniusz Wildowicz
[J.J.]
[a.ł]