Sygn. akt IV KK 415/16

POSTANOWIENIE

Dnia 9 grudnia 2016 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Cesarz

w sprawie R.M.
‎skazanego z art. 189 § 1 k.k. i z art. 191 § 1 k.k. i art. 191 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 9 grudnia 2016 r.,
‎kwestii dopuszczalności kasacji obrońcy skazanego,
‎od wyroku Sądu Okręgowego w G.,
‎z dnia 23 czerwca 2016 r., sygn. akt V.2 Ka …./16,
‎zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w Ż.,
‎z dnia 22 grudnia 2015 r., sygn. akt II K …/13,

na podstawie art. 531 § 1 k.p.k. w zw. z art. 530 § 2 k.p.k. w zw. z art. 523 § 2

a contrariok.p.k.

p o s t a n o w i ł:

1) pozostawić kasację bez rozpoznania;

2) obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Ż. wyrokiem z dnia 22 grudnia 2015 r., sygn. akt II K …/13 uznał R.M. za winnego tego, że: 1) w dniu 3 sierpnia 2013 r. w Ż. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami pozbawił wolności A. P. w ten sposób, że po uprzednim użyciu wobec niego przemocy polegającej na złapaniu go za ramiona i nogi zmusił go do wejścia do samochodu osobowego uniemożliwiając pokrzywdzonemu ucieczkę oraz zaczął z nim jeździć po okolicznych ulicach, a następnie groził mu pobiciem w celu wymuszenia od pokrzywdzonego zwrotu wierzytelności w kwocie 10000 zł, tj. czynu z art. 189 § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. i art. 191 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał go na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, oraz 2) w dniu 3 sierpnia 2013 r. w Ż. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, poprzez uderzenia pięściami po głowie, dokonał pobicia A. P., przyczyniając się tym samym do obrażeń ciała odniesionych przez pokrzywdzonego i narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k., tj. czynu z art. 158 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 1 k.k. skazał go na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, po czym w pkt. 3 orzekł karę łączną 2 lat pozbawienia wolności. Następnie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. i art. 73 § 1 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 4 lata, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora, zaś na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych.

Na skutek apelacji obrońcy, Sąd Okręgowy w G., wyrokiem z dnia 23 czerwca 2016 r., sygn. akt V.2 Ka …/16, zmienił zaskarżony wyrok przyjmując, że zachowania przypisane oskarżonemu R. M. w punktach 1 i 2 wyroku Sądu meriti stanowią jeden czyn, wyczerpujący znamiona z art. 189 § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. i art. 191 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za który, „na mocy art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., przy zast. art. 4 § 1 k.k.”, wymierzył mu karę roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Ponadto, uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w punkcie 3 wyroku, a w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

W kasacji obrońca zarzucił:

1.rażące naruszenie przepisu postępowania, mające istotny wpływ na jego treść, a to art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. polegające na nierozważeniu wszystkich zarzutów sformułowanych przez obrońcę oskarżonego w stosunku do zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji, a to zarzutu odnoszącego się do odmowy przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego;

2.rażące naruszenie przepisu postępowania, mające istotny wpływ na jego treść, a to art. 434 § 1 k.p.k. polegające na przekroczeniu granic zakazu reformationis in peius poprzez wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary pozbawienia wolności, podczas gdy wyrokiem Sądu pierwszej instancji została orzeczona wobec niego kara łączna pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem, a przedmiotowy wyrok zaskarżono wyłącznie na korzyść oskarżonego.

W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie przedmiotowego wyroku „w całości” i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji.

W pisemnej odpowiedzi na kasację, prokurator wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.

Kasacja okazała się niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 523 § 2 k.p.k. kasację na korzyść oskarżonego można wnieść jedynie w razie skazania go za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Ograniczenie to nie dotyczy tylko kasacji wywiedzionej z powodu bezwzględnych przyczyn odwoławczych (art. 523 § 4 pkt 1 k.p.k.).

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy skazał oskarżonego za dwa czyny, pozostające w zbiegu realnym, za które orzekł kary jednostkowe, a następnie wymierzył mu karę łączną pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając jej wykonanie na okres 4 lat. Sąd Okręgowy uznał natomiast, że zachowania przypisane oskarżonemu stanowią jeden czyn, za który wymierzył mu jedną karę pozbawienia wolności. Skutkiem uznania jedności czynu, dezaktualizującej realny zbieg przestępstw, konieczne było uchylenie rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności, to jest punktu 3 wyroku Sądu Rejonowego. Sąd odwoławczy utrzymał natomiast w mocy wszystkie pozostałe rozstrzygnięcia, w tym – o warunkowym zawieszeniu wykonania kary (pkt. 4 wyroku Sądu meriti). Oznacza to, że orzeczona przez Sąd Okręgowy kara roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, która zastąpiła karę łączną, nadal podlega warunkowemu zawieszeniu jej wykonania. Tym samym nie miało miejsca naruszenie, wynikającej z art. 434 § 1 k.p.k., zasady reformationis in peius (zarzut z pkt. 2 kasacji). Sąd Okręgowy pośrednio wyjaśnił to omawiając kwestię powołania się w wyroku na regułę art. 4 § 1 k.k. (na s. 5 pisemnych motywów). Wskazał tam, że: „Potrzeba przywołania w wyroku reguły intertemporalnej z art. 4 § 1 k.k. wynikała z faktu, że (…) aktualne brzmienie art. 69 § 1 k.k. uniemożliwiałoby oskarżonemu skorzystanie z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary, zarówno z uwagi na jej wymiar, jak i fakt, że w dacie popełnienia przestępstwa był on już skazany w innej sprawie na karę pozbawienia wolności”. Błędnie natomiast Sąd podał, że to kwalifikacja czynu przypisanego sprawcy wymagała powołania się na regułę intertemporalną z art. 4 § 1 k.k. Skoro Sąd uznał, że aktualne brzmienie art. 69 § 1 k.k., dopuszczające warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności jedynie do roku, wobec osoby nieskazanej na taką karę, uniemożliwiałoby oskarżonemu skorzystanie z warunkowego zawieszenia wykonania kary, to reguła z art. 4 § 1 k.k. musiała znaleźć zastosowanie wyłącznie do rozstrzygnięcia o utrzymaniu w mocy warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności (a więc przepis art. 4 § 1 k.k. powinien zostać powołany za podstawę utrzymania w mocy orzeczenia w tym zakresie).

O utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności świadczy również pozostawienie w mocy orzeczenia o karze grzywny, która na podstawie art. 71 § 1 k.k. może być wymierzona tylko w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Wobec tego, kasacja, jako wniesiona od prawomocnego wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, nie powinna zostać przyjęta do rozpoznania, a wobec niezasadnego przyjęcia – nie podlegała rozpoznaniu.

Dlatego Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.