POSTANOWIENIE
Dnia 11 czerwca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Bednarek
w sprawie M. S.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 11 czerwca 2025 r.
na posiedzeniu bez udziału stron
wniosku o wyłączenie sędziego Sądu Najwyższego Anny Dziergawki
na podstawie art. 41 § 1 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
odmówić uwzględnienia wniosku o wyłączenie SSN Anny Dziergawki.
UZASADNIENIE
Pismem z 25 kwietnia 2025 r. obrońca skazanego M. S. wniósł o zbadanie spełniania przez Annę Dziergawkę wymogów niezawiłości i bezstronności. Bezstronności w sprawie o sygn. akt sygn. akt IV KK 161/25.Wniosek został zarejestrowany pod sygnaturą IV KB 57/25. Zarządzeniem z 8 maja 2025 r. wniosek został odrzucony. Równolegle obrońca M. S. złożył wniosek o wyłączenie SSN Anny Dziergawki od rozpoznania sprawy kasacyjnej o sygn. akt IV KK 161/25.
W treści wniosku jego autor wskazał m.in., że wymieniona sędzia została powołana na urząd sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz, że sprawa która ma być rozpoznawana, należy do spraw, które w przekazie medialnym Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego Z.Z. miały być rzekomo przedmiotem zaniedbań ze strony przedstawicieli władzy sądowniczej.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie
Na wstępie należy podkreślić, że zasadnicza część przedstawionych przez wnioskodawcę argumentów nie mogła zostać rozpoznana w trybie 41 § 1 k.p.k. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie podkreśla się, że wątpliwość co do bezstronności sędziego nie może być wywodzona z samych kwestii ustrojowych związanych z jego powołaniem i to niezależnie od tego w jakim okresie i z jakimi ułomnościami w procedurze nominacyjnej doszło to tego powołania (zob. m.in. postanowienie SN z dnia 21 czerwca 2023 r., IV KK 460/19; postanowienie SN z dnia 31 października 2023 r., V KK 358/23). Podnoszone zarzuty nie mogą mieć bowiem charakteru abstrakcyjnego i odnosić się do całych grup powołanych sędziów (vide postanowienie SN z dnia 10 sierpnia 2023 r., V KK 162/22). Gdyby zatem autor wniosku poprzestał na argumentach systemowych związanych z powołaniem Anny Dziergawki na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego, należałoby uznać wniosek za niedopuszczalny z mocy ustawy i pozostawić go bez rozpoznania. Niemniej jednak obrońca powołał się również na okoliczności faktyczne, które mogą jego zdaniem stanowić podstawę wniosku o wyłączenie sędziego w trybie art. 41 § 1 k.p.k., co uzasadniało jego merytoryczne rozpoznanie.
Odnosząc się do tych okoliczności, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 41 § 1 k.p.k. sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że należy ją rozumieć jako obiektywną bezstronność sędziego, w tym zarówno subiektywne poczucie sędziego co do własnej bezstronności, jak i jego bezstronność w odbiorze zewnętrznym, opartą na zobiektywizowanych przesłankach oraz analizowaną przez odwołanie się do oceny sytuacji dokonanej przez przeciętnego, rozsądnie rozumującego obserwatora procesu. Wątpliwość co do bezstronności sędziego powinna być więc należycie, a zatem wystarczająco „uzasadniona".
Instytucja wyłączenia sędziego z powodu istnienia okoliczności mogących wywołać wątpliwości co do jego bezstronności ma bowiem charakter procesowej gwarancji w konkretnym postępowaniu. W konsekwencji zasadność wniosku
o wyłączenie sędziego zależy od okoliczności faktycznych mogących mieć wpływ na sposób prowadzenia postępowania przez sędziego w danej sprawie.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, wskazać należy, że obrońca nie przedstawił żadnych argumentów wskazujących na to, że w realiach niniejszej sprawy SSN Anna Dziergawka mogłaby naruszyć standard bezstronności, ograniczając się wyłącznie do prezentacji swoich poglądów popartych argumentacją o charakterze abstrakcyjnym. Nie stanowi bowiem o braku bezstronności ww. sędziego pogląd wnioskującego na politykę Ministerstwa Sprawiedliwości w danej kategorii spraw karnych, w sytuacji, gdy wnioskodawca nie wskazał na jakikolwiek wpływ tych okoliczności na rozstrzygnięcie sprawy przez sędziego o wyłącznie którego wnosi (z wyjątkiem tożsamości ze sprawą rozpoznawaną)
Odnosząc się do treści wniosku wskazać należy, że nie mogą być również przyczyną wyłączenia wyrażane przez sędziego ogólne poglądy prawne w poprzednio wydawanych orzeczeniach czy publikacjach naukowych (zob. D. Świecki (w:) B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 41).
Wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu przedmiotowego wniosku, w rozpatrywanej sprawie nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, jakoby miała zostać naruszona zasada nemo iudex in causa sua. Należy w pełni podzielić pogląd, iż wniosków o wyłączenie usadowionych tylko na podnoszeniu okoliczności o charakterze ustrojowym nie wolno uwzględniać automatycznie z tego tylko powodu, iż przedmiot sprawy znajduje zastosowanie także do osób ją rozstrzygających (zob. postanowienie SN z dnia 16 stycznia 2024 r., III KK 293/23; postanowienie SN z 11 lipca 2024 r., IV KK 142/24). Bez zindywidualizowania podnoszonych okoliczności w aspekcie konkretnych faktów poddających się ocenie sądu, pozostają one w warstwie wyłącznie teoretycznej, niepowiązanej odpowiednio ani z konkretną sprawą, od udziału w której wniosek o wyłączenie zostaje złożony, ani z określonym sędzią, którego wniosek ten dotyczy (zob. postanowienie SN z 11 października 2024 r., II KO 110/24).
Mając powyższe okoliczności na uwadze orzeczono jak w części dyspozytywnej niniejszego postanowienia.
[J.J.]
[a.ł]