POSTANOWIENIE
Dnia 12 czerwca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Bojańczyk
w sprawie zażalenia J. M.
na postanowienie p.f. prokuratora Prokuratury Rejonowej w S.
z dnia 31 grudnia 2024 r., sygn. [...],
o odmowie wszczęcia śledztwa,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2025 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w Końskich
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
zawartego w postanowieniu z dnia 7 kwietnia 2025 r., II Kp 93/25,
na podstawie art. 37 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
wniosek uwzględnić i sprawę przekazać do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Skarżysku – Kamiennej.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2025 r. Sąd Rejonowy w Końskich wystąpił w trybie art. 37 k.p.k. do Sądu Najwyższego z wnioskiem o przekazanie niniejszej sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości. Sprawa dotyczy zażalenia pokrzywdzonego J. M. na postanowienie p.f. prokuratora Prokuratury Rejonowej w S. z dnia 31 grudnia 2024 r. o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie o przestępstwo z art. 231 § 1 k.k., którego mieli dopuścić się funkcjonariusze publiczni – sędziowie Sądu Rejonowego w Końskich podczas prowadzonych postępowań o sygnaturach akt: II K 522/22, II Ko 470/24 i II Ko 853/24, poprzez niezgodne z przepisami prawa procedowanie w ramach wyżej wymienionych spraw oraz stronniczą ocenę zawartego w nich materiału dowodowego i działania tym samym na szkodę interesu prywatnego J. M. .
Uzasadniając potrzebę przekazania sprawy innemu sądowi równorzędnemu Sąd Rejonowy w Końskich wskazał m. in., że cyt.: „(…) funkcjonariuszami publicznymi, którzy mieliby dopuścić się przekroczenia uprawnień służbowych są sędziowie Sądu Rejonowego w Końskich w osobach: sędzi X. Y., sędzi X.1 Y.1 oraz sędzi X.2 Y.2, która dodatkowo jest Prezesem Sądu Rejonowego w Końskich. Z tej racji w/wym. sędziowie mają ciągły bliski zawodowy, a także osobisty kontakt z innymi sędziami tut. Sądu. (…) Z powyższych przyczyn przekazanie niniejszej sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu zapewni możliwość przeprowadzenia postępowania w sposób wolny od podejrzeń co do braku bezstronności sędziów orzekających w sądzie właściwym miejscowo, będących następstwem samej świadomości zawodowych i osobistych powiązań sędziów orzekających w tym samym sądzie. Ugruntuje też u jego obserwatorów przekonanie o tym, że wymiar sprawiedliwości realizuje swoje konstytucyjne funkcje w sposób prawidłowy oraz w pełni niezawisły []”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Inicjatywa Sądu Rejonowego w Końskich zasługiwała na uwzględnienie
i sprawę należało przekazać do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości.
Instytucja tzw. właściwości z delegacji, uregulowano w art. 37 k.p.k., ma charakter wyjątkowy. Skorzystanie z niej możliwe jest tylko wtedy, gdy zaistnieją tego rodzaju okoliczności, które stanowią podstawę do twierdzenia, że w powszechnym odbiorze społecznym powstaną wątpliwości, co do obiektywnego i bezstronnego rozpoznania sprawy przez sąd właściwy. Właśnie takie okoliczności zaistniały w niniejszej sprawie.
Istota złożonego przez J. M. pisemnego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 k.k., dotyczy bowiem sędziów Sądu Rejonowego w Końskich w osobach: X. Y., X.1 Y.1 oraz X.2 Y.2, która dodatkowo pełni funkcję Prezesa Sądu Rejonowego w Końskich. Skoro osobami posądzonymi przez J. M. o popełnienie czynu zabronionego, w stosunku do których wydano zaskarżone postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, są sędziowie, którzy mają ciągły bliski zawodowy, a także osobisty kontakt z sędziami (niewielkiego) sądu miejscowo właściwego, a ponadto jeden z tych sędziów pozostaje przełożonym - w sensie podległości administracyjnej - wszystkich sędziów orzekających w ww. sądzie, w tym sędziego referenta sprawy, to sąd ten w takiej sytuacji nie powinien rozpoznawać przedmiotowego zażalenia. W orzecznictwie najwyższej instancji sądowej uznaje się, że jeżeli stroną procesu jest sędzia, pracownik sądu lub inna osoba, która ma ciągły bliski zawodowy, a także osobisty kontakt z sędziami - ten sąd nie powinien orzekać w sprawie. Stanowi to przejaw dbałości o owo dobro wymiaru sprawiedliwości, jakim jest z jednej strony efektywność postępowania (zaistniałe wyłączenia poszczególnych sędziów od rozpoznania sprawy) oraz wizerunek sądu jako organu niezależnego, w którym orzekają niezawiśli sędziowie, co do których nie można czynić zarzutu, iż w swojej służbie kierują się pozamerytorycznymi kryteriami (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2023 r., II KO 30/23, LEX nr 3510832).
Mając na uwadze powyższe okoliczności stwierdzić zatem należy, że wzgląd na dobro wymiaru sprawiedliwości przemawia za przekazaniem niniejszej sprawy innemu sądowi równorzędnemu. Jako właściwy do rozpoznania przedmiotowej sprawy należało wskazać na — nieodległy względem sądu właściwego — Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej. Sąd Najwyższy uwzględnił zatem wniosek Sądu Rejonowego w Końskich i orzekł jak w części dyspozytywnej postanowienia.
[J.J.]
[r.g.]