POSTANOWIENIE
Dnia 5 lutego 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Błaszczyk
w sprawie M. K.
skazanego z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
w dniu 5 lutego 2025 r.,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 23 lutego 2024 r., sygn. akt IV Ka 114/24
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia
w Krakowie
z dnia 8 listopada 2023 r., sygn. akt II K 939/23/S,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
2. zwolnić skazanego z kosztów postępowania kasacyjnego.
[J.J.]
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 8 listopada 2023 roku, sygn. akt II K 939/23/S, M. K. został uznany winnym popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i wymierzono mu karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat.
Po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego, Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 23 lutego 2024 roku, sygn. akt IV Ka 114/24, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu I instancji.
Od tego wyroku kasację złożył obrońca skazanego, podnosząc w niej zarzut zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., a polegającej na nienależytej obsadzie Sądu II instancji poprzez rozpoznanie sprawy w składzie nienależycie obsadzonym, albowiem z udziałem sędziego SSO X.Y., który uzyskał nominację na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, której kształt został określony ustawą z dnia 8 grudnia 2017 roku vv procedurze niegwarantującej w realiach niniejszej sprawy niezbędnego standardu bezstronności w jej aspekcie zewnętrznym.
W oparciu o tak sformułowany zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację, prokurator Prokuratury Rejonowej Kraków Śródmieście – Wschód w Krakowie wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja wniesiona przez obrońcę skazanego okazała się bezzasadna i to w stopniu oczywistym.
Analiza akt postępowania karnego prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie nie zachodziła podnoszona przez obrońcę nienależyta obsada składu Sądu Okręgowego w Krakowie, która stanowiłaby bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Obrońca skazanego podniósł, że wadliwość obsady Sądu odwoławczego wynikała z faktu, że w składzie tego sądu orzekał sędzia X.Y., który uzyskał nominację na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że nie budzi wątpliwości Sądu Najwyższego wadliwość składu Krajowej Rady Sądownictwa po nowelizacji ustawy o KRS z 2017 r. Pogłębioną argumentację w tym zakresie przedstawił Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., sygn. akt I KZP 2/22, stwierdzając m.in., że: „Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 3) nie jest organem tożsamym z organem konstytucyjnym, którego skład i sposób wyłaniania reguluje Konstytucja RP, w szczególności w art. 187 ust. 1”.
Z powyższego wynika m.in. fakt, że sędzia powołany przy udziale Krajowej Rady Sądownictwa w obecnym kształcie nie korzysta już z funkcjonującego dotychczas in gremio oraz a priori domniemania niezawisłości i bezstronności. Z powyższego może wynikać niespełnienie przez sędziego minimalnego standardu gwarantującego stronom postępowania prawo do sądu w rozumieniu konstytucyjnym i konwencyjnym. Należy jednak zwrócić uwagę, że w uchwale składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/20) uznano, że nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. może zachodzić wówczas, gdy wadliwość procesu powoływania prowadzi do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu przepisów: art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale jedynie „w konkretnych okolicznościach”.
Z kolei w cytowanej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r. podkreślono, że „brak [jest] podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przez Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018 r., nie spełnia minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.”. Oznacza to, że dla udowodnienia zaistnienia nienależytej obsady sądu nie wystarczy wskazać na instytucjonalną nieprawidłowość powoływania sędziów na podstawie procedury konkursowej z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ustanowionym ustawą z 2017 r. Konieczne jest natomiast ustalenie in concreto, że sędzia nie gwarantuje chociażby minimalnego standardu bezstronności i niezawisłości. To zaś należy uzasadnić odwołując się do testu, którego elementy zostały opisane w obu cytowanych uchwałach Sądu Najwyższego.
W tym kontekście argumentacja obrońcy okazała się nieprawidłowa, skoro w przeważającej części odwołuje się do orzecznictwa w zakresie skutków wadliwości składu Krajowej Rady Sądownictwa po 2017 r. w odniesieniu do powołanych przy jej udziale sędziów Sądu Najwyższego. Sytuacje te zasadniczo różnią się od siebie. O ile bowiem w przypadku sędziów Sądu Najwyższego, którzy uzyskali nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018 r. nienależytą obsadę sądu przyjmuje się a priori, o tyle sytuacja taka nie zachodzi wobec sędziów sądu powszechnego (zob. pkt 2 uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., I KZP 2/22).
W niniejszej sprawie – w której zarzuty nienależytej obsady sądu dotyczą sędziego Sądu Okręgowego, a zatem sądu powszechnego – konieczne jest wykazanie konkretnych (podkreślenie – SN) okoliczności dowodzących stronniczości sędziego, wynikających np. z tajnego sposobu obrad KRS w zakresie jego kandydatury, negatywnej opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu, niekorzystnego dla kandydata porównania jego osiągnięć z osiągnięciami kontrkandydatów, krótkiej ścieżki jego awansu (zob. szerzej uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., I KZP 2/22, s. 28-29). Obrońca skazanego sygnalizując zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. nie wskazał na jakąkolwiek okoliczność chociażby uprawdopodabniającą brak bezstronności sędziego X.Y..
Niejako na marginesie wskazać należy, że w powołanej przez obrońcę sprawie Sądu Najwyższego o sygn. akt III KK 362/23 w istocie doszło do stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnym z uwagi na orzekanie przez innego sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie. W przeciwieństwie jednak do SSO X.Y., wskazany tam sędzia został poddany przez Sąd Najwyższy testowi bezstronności i niezależności, a wyniki tych testów były negatywne. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi i jak to już zaznaczono w odniesieniu do osoby SSO X.Y. nie podniesiono jednego choćby konkretnego zarzutu, który wskazywałby na stronniczość tego sędziego.
W tym stanie rzeczy kasacja musiała zostać oddalona w formule kwalifikowanej – jako oczywiście bezzasadna w rozumieniu przepisu art. 535 § 3 k.p.k.
W rozpoznawanej sprawie, niezależnie od już wyrażonego stanowiska, nie zachodzą także żadne inne tzw. bezwzględne przyczyny odwoławcze określone w art. 439 § 1 k.p.k.
Kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciążono skazanego.
Wobec uznania kasacji za oczywiście bezzasadną, bezprzedmiotowe okazało się rozpoznanie wniosku w trybie art. 532 § 1 k.p.k. o wstrzymanie wykonania orzeczenia.
[J.J.]
[a.ł]