Sygn. akt III CZ 57/16

POSTANOWIENIE

Dnia 8 grudnia 2016 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Krzysztof Strzelczyk
‎SSN Kazimierz Zawada

w sprawie ze skargi W. P.

o wznowienie postępowania

w sprawie z wniosku A. K., M. B.
‎przy uczestnictwie M. G., J. K., P. K., R. P., E. K., D. P. i W. P.
‎o zniesienie współwłasności,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 8 grudnia 2016 r.,
‎zażalenia skarżącego

na postanowienie Sądu Okręgowego w N.
‎z dnia 8 czerwca 2016 r., sygn. akt III Ca (…),

I. odrzuca zażalenie w części zaskarżającej oddalenie wniosku o zabezpieczenie (pkt 2);

II. oddala zażalenie w pozostałym zakresie;

III. zasądza od uczestnika W. P. na rzecz wnioskodawczyni M. B. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) zł, tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Skarżący W. P. domagał się wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w N. z dnia 19 września 2013 r. w sprawie z wniosku A. K. i M. B. przy uczestnictwie M. G., J. K., P. K., R. P., E. K., D. P. i W. P. o zniesienie współwłasności nieruchomości.

Skarga została oparta na wykryciu nowych okolicznościach faktycznych i środków dowodowych, mogących mieć wpływ na wynik sprawy, o których istnieniu skarżący nie wiedział w poprzednim postępowaniu (art. 524 § 1 k.p.c. w zw. z art. 403 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

We wnioskach skargi skarżący uczestnik żądał zmiany zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego oraz poprzedzającego postanowienia Sądu Rejonowego w Z. i w konsekwencji zniesienie współwłasności nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej nr (…) położonej w Z. o obszarze określonym we wschodnim fragmencie tej nieruchomości granicą koloru niebieskiego, zaznaczoną na opracowaniu do celów prawnych oraz na szkicu nr (…) inż. M. M. z dnia 3 lutego 2016 r. Ponadto zażądał zabezpieczenie roszczenia przez wpisanie w księgach wieczystych nr (…) ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż badając historię przedmiotowej nieruchomości, a w szczególności sposób jej powstania i jakich czynności prawnych stanowiła przedmiot, wykrył okoliczności, które nie były znane jemu i sądom. Mianowicie, postanowieniem wydanym w sprawie Ns (...) z dnia 16 stycznia 1962 r., Sąd Powiatowy w N. Wydział Zamiejscowy w Z. dokonując zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej parcelę gruntową liczba katastralna (...) gm. Z., o powierzchni 1447m², wydzielił m. in. nieruchomość odpowiadającą obecnej działce ewidencyjnej nr (...) - parcelę nr (...)/3. W tamtym postępowaniu Sąd opierał się na projekcie podziału sporządzonym przez inż. O. S. z dnia 31 stycznia 1961 r. Tymczasem Sąd dokonując na podstawie tegoż postanowienia wpisu m.in. do księgi wieczystej (...) powołał się na mapę datowaną na dzień 15 lutego 1961 r.

W związku z tym, że dokonany skarżonym postanowieniem podział działki nr (...) uniemożliwia korzystanie z położonego na nowopowstałej działce nr (...)/2 blaszanego garażu, na zlecenie skarżącego uprawniony geodeta M. M. sporządził w dniu 3 lutego 2016 r. opinię geodezyjną. Wynika z niej, że wadliwie zostały określone granice działki nr (...) oraz działki nr (…) (poprzednio (...)/5). Ponadto analiza powierzchni wydzielonych postanowieniem Sądu Powiatowego w N. Wydział Zamiejscowy w Z. z dnia 16 stycznia 1962 r. parcel nr (...)/1, (...)/2, (...)/3, (...)/4 i (...)/5 wskazuje, że powierzchnia parceli nr (...)/3 wynikająca z rysunku jest o 100 m² mniejsza niż powierzchnia zapisana na mapie podziałowej, a to z kolei wskazuje, że według mapy, część parceli nr (...)/3 musi graficznie przynależeć do jakiejś innej parceli.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w N. odrzucił skargę i oddalił wniosek o udzielnie zabezpieczenia.

W uzasadnieniu wskazał, że żaden z dowodów powołanych jako podstawa skargi o wznowienie postępowania nie stanowi dowodu, z którego skarżący nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu. Jak wynika bowiem z akt sprawy, której dotyczy skarga o wznowienie postępowania okoliczność, że działka ewidencyjna nr (...) została utworzona wskutek zniesienia współwłasności orzeczeniem sądowym wydanym w sprawie Ns (...) była znana skarżącemu w toku sprawy I Ns (...) (III Ca (...)). Ponadto już wówczas dysponował dokumentami, które obecnie dołączył do skargi, tj. kopią postanowienia z dnia 15 stycznia 1962 r. i kopią protokołu z dnia 14 maja 1960 r.

Sąd Okręgowy zwrócił też uwagę na to, że w sprawie zakończonej postanowieniem z dnia 15 marca 1990 r. znoszącym współwłasność nieruchomości składającej się z działki nr (...) poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali znajdujących się w budynku na niej położonym, Sąd orzekający badał jaki grunt jest przedmiotem współwłasności. Nadto dołączona do skargi opinia geodety z dnia 3 lutego 2016 r. nie może stanowić podstawy wznowienia, gdyż dokument ten powstał już po uprawomocnieniu się postanowienia, którego dotyczy skarga o wznowienie postępowania. Nie mogła również stanowić podstawy wznowienia powoływana przez skarżącego opinia G. D., gdyż nie dołączył jej do skargi.

W zażaleniu skarżący uczestnik kwestionując postanowienie Sądu Okręgowego w całości wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Zarzucił naruszenie art. 410 § 1 k.p.c. w zw. z art. 403 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, iż skarżący mógł powołać się na nowo podnoszone okoliczności faktyczne oraz skorzystać z aktualnie wnioskowanych środków dowodowych; art. 244 k.p.c. przez przyjęcie, że skarżący już na etapie postępowania o zniesienie współwłasności prowadzonego pod sygn. akt I Ns (...) mógł zanalizować dokumenty zalegające w księgach wieczystych i ewentualnie zlecić ich geodezyjne opracowanie; art. 730 § 1 k.p.c. w zw. z art. 730¹ § 1 k.p.c. przez odmowę udzielenia zabezpieczenia roszczenia.

W odpowiedzi na zażalenie wnioskodawczyni M. B. wniosła o jego oddalenie z zasądzeniem kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie na postanowienie w części oddalającej wniosek o udzielenie zabezpieczania jako niedopuszczalne należało odrzucić na podstawie art. 398⁶ § 3 k.p.c. w zw. z art. 394¹ § 3 k.p.c.

Zgodnie z art. 394¹ § 1, § 1¹ i § 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz na postanowienie sądu drugiej lub pierwszej instancji odrzucające skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a także w razie uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku (postanowienia co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym) sądu pierwszej instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto w sprawach, w których jest dopuszczalna skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie.

Pod żadną z wyżej wymienionych kategorii orzeczeń nie podpada postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia wydane przez sąd wyższej instancji w rozumieniu art. 405 k.p.c. w zw. z art. 524 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

W ramach wstępnego badania skargi o wznowienie postępowania wyznaczonego przepisem art. 410 § 1 k.p.c., sąd jest uprawniony do oceny, czy wskazana podstawa wznowienia istnieje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 r., V CZ 51/16, nie publ., z dnia 20 października 2016 r., II CZ 105/16, nie publ.).

Skarżący W. P. oparł skargę o wznowienie postępowania na podstawie z art. 403 § 2 k.p.c. w zw. z art. 524 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c., powołując się na wykrycie takich okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, a z których nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Nowymi środkami dowodowymi w znaczeniu tego przepisu, to dowody wykryte, a więc takie, które istniały już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania, z których strona nie mogła skorzystać, gdyż były dla niej nieznane i wówczas nieujawnione - strona nie miała do nich dostępu i nie musiała ich znać (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1968 r., I Co 1/68, OSNCP 1969/2/36; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 r., III CZ 13/11, nie publ.). Niewiedza strony o środkach dowodowych musi wynikać z przyczyn obiektywnych, niezależnych od niej, a nie z zaniechania działania w trakcie postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2007 r., I CZ 105/07 nie publ.).

Uzasadnienie przytoczonej podstawy wznowienia wskazuje, że skarżący kwestionuje prawomocne postanowienie Sądu Okręgowego w N. z dnia 19 września 2013 r., III Ca (...) z tego względu, iż granice nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej nr (...), stanowiącej przedmiot zniesienia współwłasności są wadliwe. Granice te zostały jednak przyjęte zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Powiatowego w N. Wydział Zamiejscowy w Z. z dnia 16 stycznia 1962 r., sygn. akt Ns (...), ujawnionym w księgach wieczystych, którym wyodrębniona została z p. gr. l. kat. (...) obecna działka ewidencyjna nr (...) oraz cztery inne działki. W związku z tym jeśli skarżący uczestnik twierdzi, że granice i konfiguracja działki nr (...) zostały błędnie określone i wytyczone, to ta kwestia nie może być badana w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem znoszącym współwłasność nieruchomości składającej się z działki nr (...), gdyż w ten sposób uczestnik zmierza do wzruszenia prawomocnego postanowienia z dnia 16 stycznia 1962 r. oraz wpisów w księgach wieczystych. Oczywistym jest, że ewentualnie błędnie wytyczone granice działki nr (...) miałyby wpływ na granice innych działek wydzielonych z p.gr. l. kat (...) i w ten sposób na interesy prawne ich właścicieli, a którzy nie byli uczestnikami postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w N. z dnia 19 września 2013 r., sygn. akt III Ca (...). W ten sposób doszłoby również do niedopuszczalnego rozszerzenia przedmiotu postępowania oraz kręgu zainteresowanych uczestników w stosunku do postępowania, którego dotyczy skarga.

W konsekwencji bez wzruszenia we właściwym trybie prawomocnego orzeczenia w sprawie Ns (...) i dokonanych na jego podstawie wpisów w księgach wieczystych, w wyniku którego granice działki nr (...) zostałby ukształtowane odmienne od tych przyjętych przez Sąd w sprawie III Ca (...), wznowienie postępowania w tej sprawie jest niedopuszczalne. Innymi słowy, skoro nieruchomość składająca się z działki nr (...) została wydzielona orzeczeniem sądowym, to podstawą wznowienia w sprawie III Ca (...) może być jedynie orzeczenie sądowe korygujące tamto orzeczenie. Dostrzec też trzeba, że nieruchomość składająca się z działki nr (...) była przedmiotem zniesienia współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali w sprawie Ns (...) zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. i wówczas granice tej nieruchomości zostały przyjęte zgodnie z orzeczeniem Sądu Powiatowego w N. z dnia 16 stycznia 1962 r. i wpisami w księgach wieczystych.

Z powyższych względów, Sąd Najwyższy w zakresie zażalenia na postanowienie w części odrzucającej skargę o wznowienie postępowania orzekł na podstawie art. 398¹⁴ k.p.c. w zw. z art. 394¹ § 3 k.p.c., art. 398²¹ k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 520 § 3 k.p.c., art. 394¹ § 3 k.p.c. w zw. z art. 398²¹ k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 1 k.p.c. Na zasądzone koszty składa się wynagrodzenie za zastępstwo procesowe ustalone według minimalnej stawki taryfowej (§ 10 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 5 pkt 6 i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. 2015 poz. 1804, ze zm. w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. 2016 r., poz. 1667). Wysokość wynagrodzenia za zastępstwo procesowe została określona w stosunku do wskazanej w zażaleniu wartości przedmiotu zaskarżenia (150 000 zł) i udziału wnioskodawczyni M. B. w stanowiącej przedmiot zniesienia współwłasności nieruchomości (1/6), czyli od kwoty 25 000 zł.

jw

r.g.