WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 lutego 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Adam Roch (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Dziergawka
SSN Ryszard Witkowski
w sprawie B. K.
o przestępstwo z art. 178a § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 5 lutego 2025 r.
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 maja 2024 r., sygn. akt IX Ka 402/24, zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. akt IV K 550/23
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych (pkt I tiret trzecie in principio) i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Anna Dziergawka Adam Roch Ryszard Witkowski
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2024 roku, sygn. akt IV K 550/23, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie uznał B. K. za winnego zarzucanego mu czynu z art. 178a § 1 k.k. i wymierzył mu karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych, ustalając wysokość stawki dziennej na kwotę 40 zł. Nadto na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeczono wobec B. K. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, zaś na podstawie art. 43a § 2 k.k. obowiązek zapłaty na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenia pieniężnego w kwocie 5.000 zł.
Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca.
Wyrokiem z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt IX Ka 402/24, Sąd Okręgowy
w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze, środku karnym oraz świadczeniu pieniężnym i na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne przeciwko B. K. warunkowo umorzył na okres próby wynoszący 3 lata. Nadto na podstawie art. 67 § 3 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz obowiązek zapłaty na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenia pieniężnego w kwocie 5.000 zł. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.
Kasację na korzyść B. K. od powyższego rozstrzygnięcia w części dotyczącej środka karnego wniósł Prokurator Generalny, zarzucając rażące
i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa materialnego,
a mianowicie art. 67 § 3 in fine k.k., polegające na orzeczeniu przez Sąd Okręgowy
w Warszawie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, podczas gdy zgodnie z powołanym przepisem, w sytuacji warunkowego umorzenia postępowania, orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów możliwe jest wyłącznie w granicach od roku do 2 lat.
Podnosząc powyższy zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna, co pozwoliło na uwzględnienie jej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Tytułem wstępu wskazać należy, że warunkowe umorzenie postępowania jest samoistnym środkiem probacyjnym, który nie jest związany ze skazaniem sprawcy,
a tym samym nie może zostać połączony z wymierzeniem mu kary. Warunkowe umorzenie postępowania nie jest też warunkowym skazaniem, gdyż polega na rezygnacji ze skazania i wymierzenia kary w celu poddania sprawcy próbie (por. uchwała połączonych Izb Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1971 r., VI KZP 26/69, OSNKW 1971, z. 3, poz. 33, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2012 r., II KK 199/12, LEX nr 1220795). Warunkowe umorzenie postępowania jest zatem autonomiczną, odrębnie uregulowaną instytucją prawa karnego materialnego, której stosowanie normują przepisy art. 66-68 k.k.
Na tle powyższego trafnie Prokurator Generalny wskazał, że zapadłe wobec B. K. orzeczenie o zakazie prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat dokonane zostało z rażącym naruszeniem normy prawa materialnego, tj. art. 67 § 3 k.k. Przepis ten jednoznacznie stanowi, że w przypadku warunkowego umorzenia postępowania sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3 k.k., do lat 2. Regulując w sposób odmienny podstawy orzekania oraz maksymalny okres trwania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, przepis art. 67 § 3 k.k. stanowi samodzielną podstawę orzekania tych środków (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2002 r., I KZP 33/01, OSNKW 2002, z. 3-4, poz. 15 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dni: 8 stycznia 2019 r., III KK 776/18, Prok. i Pr. – wkł. 2019/6/4 i 6 lutego 2014 r., III KK 481/13, LEX nr 1427472).
Tym samym, orzekając o okresie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych Sąd Okręgowy w Warszawie bezspornie naruszył normę prawa materialnego, która miała istotny wpływ na treść wyroku. Powyższe spowodowało konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej środka karnego i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania sądowi drugiej instancji w postępowaniu odwoławczym.
Procedując powtórnie sąd okręgowy prawidłowo rozstrzygnie o środku karnym w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, właściwie stosując przepisy prawa materialnego, a także mając w polu widzenia poczynione wyżej uwagi.
[J.J.]
Anna Dziergawka Adam Roch Ryszard Witkowski
[ł.n]