Sygn. akt II DO 57/20

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2020 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jan Majchrowski (przewodniczący)
‎SSN Jarosław Sobutka (sprawozdawca)
‎SSN Konrad Wytrykowski

po rozpoznaniu w Izbie Dyscyplinarnej w dniu 30 czerwca 2020 r.

na posiedzeniu bez udziału stron

sprawy z wniosku obwinionego adwokata M. D.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2019 r. o sygn. akt II DSI 36/19,

na podstawie art. 547 § 1 k.p.k. w zw. z art. 544 § 2 i §3 k.p.k. i w zw. z art. tiret 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 825 ze zm.)

postanowił:

pozostawić wniosek bez rozpoznania

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 28 lutego 2020r. obwiniony adwokat M. D. złożył wniosek, kierowany do Izby Karnej Sądu Najwyższego, o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2019 r., w sprawie o sygn. akt II DSI 36/19.
‎W powołanym postanowieniu Sąd Najwyższy oddalił kasację obwinionego od orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury z dnia 9 czerwca 2018 r. (sygn. akt WSD (…)) jako oczywiście bezzasadną.

Jako podstawę wznowienia postępowania wnioskodawca wskazał uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., polegające na nienależytej obsadzie sądu poprzez wzięcie udziału w składzie sądu orzekającego osób powołanych na urząd sędziów Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia
‎8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 3).

Obwiniony adwokat wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia
‎i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Najwyższemu.

W uzasadnieniu swojego wniosku o wznowienie postępowania wnioskodawca powołał się na „uchwałę połączonych Izb Sądu Najwyższego: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 stycznia 2020 r.”

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Wniosek obwinionego adwokata M. D. z dnia 28 lutego 2020r. o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2019r., w sprawie o sygn. akt II DSI 36/19, jest niedopuszczalny z mocy ustawy.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 27 § 1 pkt 1 lit. b tiret 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 825 ze zm.) do właściwości Izby Dyscyplinarnej należą między innymi sprawy dyscyplinarne rozpatrywane przez Sąd Najwyższy w związku z postępowaniami dyscyplinarnymi prowadzonymi na podstawie ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze. Izba ta jest także Izbą właściwą do rozpoznawania kasacji od orzeczeń dyscyplinarnych (art. 27 § 4 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym). Izba Dyscyplinarna miała więc pełną legitymację do rozpoznawania kasacji w sprawie
‎o sygn. akt II DSI 36/19, jest także Izbą uprawnioną do rozpoznawania wniosków
‎o wznowienie postępowania.

Wznowienie postępowania karnego jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie karne. Głównym celem wznowienia postępowania jest stworzenie możliwości wyeliminowania pomyłek sądowych, maących wpływ na treść prawomocnego wyroku, a które w dużym stopniu były niezależne od sądu. Na podstawie art. 540 k.p.k. postępowanie sądowe wznawia się:

1)jeżeli w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia (podstawa propter falsa),

2)jeżeli po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nieznane przedtem ani sądowi, ani stronom, które wskazują na wady orzeczenia wymienione w art. 540 § 1 pkt 2 lit. a–c k.p.k. (podstawa propter reperta),

3)w przypadku utraty mocy lub zmiany przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, gdy nastąpiło to w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,

4)w rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.

Wnioskodawca w swoim pismie z dnia 28 lutego 2020r. nie wskazał istnienia żadnej z przesłanek wskazanych w art. 540 k.k. Powołał się natomiast na przepis art. 542 § 3 k.p.k., zgodnie z brzmieniem którego postępowanie wznawia się w razie ujawnienia się jednego z uchybień wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. Zdaniem obwinionego adwokata, w niniejszej sprawie Sąd Najwyższy, rozpoznając w dniu 9 lipca 2019 r. kasację, był nienależycie obsadzony – w jego składzie zasiadały bowiem osoby powołane na urząd sędziów Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw.

Powołany przez wnioskodawcę, jako podstawa żądania wznowienia postępowania, art. 542 § 3 k.p.k. wyraźnie wskazuje, że wznowienie postępowania z powodu bezwzględnej przyczyny odwoławczej następuje jedynie z urzędu. Strona postępowania nie ma możliwości prawnych skutecznego formułowania wniosku
‎o wznowienie postępowania w oparciu o ten właśnie przepis. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05 (OSNKW 2005, z. 6, poz. 48 Sąd Najwyższy stwierdził, że wznowienie postępowania na podstawie art. 542 § 3 k.p.k. w związku z ujawnieniem się jednego z uchybień wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. może nastąpić tylko z urzędu, nie zaś na wniosek strony. Podobne stanowisko wyrażane było w wielu orzeczeniach, zapadłych zarówno przed, jak i po wydaniu wspomnianej uchwały (zob.m.in. postanowienia z dnia 21 kwietnia 2005 r., II KO 59/04, OSNKW 2005, z. 6, poz. 56; z dnia 8 czerwca 2005 r., IV KO 5/05, OSNwSK 2005, poz. 1123; z dnia 23 lutego 2010 r., V KO 115/09. OSNwSK 2010, poz. 389 czy z dnia 22 listopada 2012 r., LEX nr 1228515), V KO 83/16 LEX nr 2178684).

Pogląd, że wykładnia przepisu art. 542 § 3 k.p.k., w szczególności
‎o charakterze systemowym i celowościowym, prowadzi do wniosku, że postępowanie w kwestii wznowienia postępowania na podstawie jednego
‎z uchybień wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. toczyć się może tylko z urzędu, wyrażany jest również w doktrynie (por.m.in. T. Grzegorczyk: Wybrane zagadnienia najnowszej nowelizacji karnej, Państwo i Prawo 2003, z. 8, s. 15; tenże: Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wydanie III, Kraków 2003, s. 1352; S. Zabłocki: Nowe i nie całkiem nowe wznowienie, Palestra 2003 nr 9-10, s. 92; tenże (w: )
‎Z. Gostyński (red.): Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom III, wydanie II zmienione, Warszawa 2004, s. 689, D.Drajewicz, Kodeks postępowania karnego, Komentarz 2020, Legalis).

Pismo wnioskodawcy z dnia 28 lutego 2020 r. mogłoby być potraktowane jedynie jako impuls mogący posłużyć do zainicjowania wznowienia postępowania
‎z urzędu – w przypadku faktycznego zaistnienia bezwzględnych podstaw odwoławczych wskazanych w art. 542 § 3 k.p.k. (por. postanowienie SN z dnia
‎9 lutego 2005 r., II KO 38/04, LEX nr 146194).

O tym, że w niniejszej sprawie brak jest przesłanek do wznowienia postępowania z urzędu świadczą przede wszystkim dwie okoliczności.

Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r. sygn. akt Kpt 1/20 (M.P.2020.103), uznał za niedopuszczalne stosowanie art. 439 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego, w rozumieniu przyjętym w powoływanej przez wnioskodawcę we wniosku
‎o wznowienie postępowania „uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r.” (BSA I-4110-1/2020), zapadłej notabene w niepełnym składzie tych Izb, po arbitralnym wyłączeniu od orzekania niektórych sędziów w nich orzekających. Po drugie – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2019r., oddalające jako oczywiście bezzasadną kasację obwinionego adwokata, nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie karne, o jakim mowa w art. 544 § 1 i § 2 k.p.k. Postępowaniem zakończonym orzeczeniem Sądu Najwyższego będzie bowiem tylko takie postępowanie, które co do meritum zakończyło się przed Sądem Najwyższym, np. po uchyleniu wyroku w trybie kasacji i uniewinnieniu obwinionego lub umorzenie postępowania. Oddalając kasację, Sąd Najwyższy orzeka jedynie o niezasadności kasacji, i w żadnym przypadku nie wkracza w sferę, w której zaskarżony kasacją wyrok korzysta z powagi rzeczy osądzonej (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karnaz dnia 12 kwietnia 2001 r. III KO 53/99, OSNKW 2001, Nr 7–8, poz. 67).

Biorąc powyższe pod uwagę należało orzec jak wyżej.

Zgodnie z art. 547 § 1 k.p.k. od niniejszego postanowienia nie przysługuje zażalenie.