Sygn. akt II CSK 403/18

POSTANOWIENIE

Dnia 8 lutego 2019 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Kazimierz Zawada

w sprawie z powództwa M. P. działającego jako reprezentant

grupy w skład której wchodzą: (…)
‎przeciwko A. Towarzystwu Budownictwa Społecznego Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.
‎o ustalenie,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 lutego 2019 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej

od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…)
‎z dnia 12 grudnia 2017 r., sygn. akt I ACa (…),

1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2) zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda (reprezentanta grupy) kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Według art. 398⁹ § 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Przepis ten pozostaje w zgodzie z zaleceniami Rady Europy, dopuszczającymi wprowadzanie środków ograniczających dostęp do sądu najwyższego szczebla.

Pozwany A. Towarzystwo Budownictwa Społecznego sp. z o.o. w P. zarzucił zaskarżonemu wyrokowi Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 12 grudnia 2017 r. naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c., art. 382 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 398²¹ k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 385¹ § 1 k.c., art. 2 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U.2018.573), a wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadnił wystąpieniem w sprawie przesłanek, o których mowa w art. 398⁹ § 1 pkt 3 i 4 k.p.c.

Wskazał, że został pozbawiony możności obrony swych praw w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w następstwie niepoinformowania go, że Sąd Apelacyjny przyjął za podstawę wyroku okoliczności, na które powodowie nie powoływali się w toku postępowania. Skarżący podniósł, że Sąd Apelacyjny oddalił apelację ustalając, że w umowach przedwstępnych zawartych z M. i T. B., E. i M. K. oraz J. S. postanowienie umożliwiające pozwanemu podwyższenie ceny sprzedaży lokalu maksymalnie o 5% w związku z większą powierzchnią lokali jest niedozwolone z powodu nadmiernego zawyżenia tego wskaźnika, mimo że - w jego ocenie - skarżący nie powoływali się na takie okoliczności w toku postępowania, a wskazywali jedynie, że nie zostało im przyznane prawo odstąpienia od umowy.

W ocenie skarżącego nieważność postępowania wynikała także z faktu niepoinformowania go o zamiarze uzupełnienia materiału dowodowego o wyniki postępowania przed Sądem Apelacyjnym w (…) o sygn. VI ACa (…), zaczerpnięte z uzasadnienia tego wyroku.

Wskazał, że przytoczone wyżej okoliczności świadczyły również o oczywistej zasadności skargi kasacyjnej. Oczywistą zasadność wniesionej skargi kasacyjnej skarżący wiąże też z naruszeniem art. 2 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym przez przyjęcie, że po ustaleniu odpowiedzialności pozwanego w niniejszej sprawie dopiero w późniejszych indywidualnych postępowaniach wytoczonych przez powodów będą kwalifikowane przez sądy dochodzone w tych postępowaniach roszczenia pieniężne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Twierdzenie skarżącego o nieważności postępowania apelacyjnego jest pozbawione podstaw. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym przewidziane w art. 379 pkt 5 k.p.c. pozbawienie strony możności obrony jej praw polega na tym, że strona na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej nie brała udziału w całym postępowaniu lub jego znacznej części, a skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte przed wydaniem wyroku w danej instancji. Chodzi tu wyłącznie o wypadki rzeczywistego pozbawienia możności obrony, którego skutkiem było niedziałanie strony w postępowaniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2017 r., III SK 32/16; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2018 r., IV CSK 590/17).

W okolicznościach sprawy przedmiotem oceny była odpowiedzialność pozwanego za stosowanie dwóch grup niedozwolonych postanowień umownych przewidujących waloryzację ceny lokalu w razie zmiany powierzchni nieruchomości, bez prawa konsumenta do odstąpienia od umowy. Kwestię abuzywności obydwu wzorców oceniono przy uwzględnieniu zebranego w sprawie materiału dowodowego. W tym kontekście nieuprawnione jest twierdzenie skarżącego, że był nieświadomy podstawy faktycznej, która stanowiła podstawę rozstrzygnięcia sądu. Zagadnienie wysokości 5% progu, o jaki mogła zwiększyć się cena sprzedaży lokalu było przedmiotem oceny sądu pierwszej i drugiej instancji. Nieprawdziwe jest przy tym twierdzenie skarżącego, że powód nie odnosił się do tej kwestii w toku instancji. Nieważności postępowania nie można także wywodzić z faktu niepoinformowania pozwanego o zamiarze nawiązania do poglądu wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w (…) w sprawie o sygn. VI ACa (…),. W praktyce orzeczniczej powszechne jest odwoływanie się do poglądów prawnych prezentowanych na kanwie zbliżonych stanów faktycznych. Przyczynia się to do ujednolicenia orzecznictwa i budowania standardów orzeczniczych.

W art. 398⁹ § 1 pkt 4 k.p.c., dotyczącym przesłanki oczywistej zasadności skargi kasacyjnej, chodzi o łatwo dostrzegalne, mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy uchybienia przepisom prawa. Według utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego, skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona w rozumieniu art. 398⁹ § 1 pkt 4 k.p.c. tylko wtedy, gdy zaskarżone orzeczenie jest niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami prawa albo wydane zostało w wyniku dostrzegalnej w sposób pewny i niewątpliwy bez potrzeby głębszej analizy jurydycznej błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2011 r., I PK 237/10, 23 listopada 2011 r., III PK 44/11, 24 lutego 2012 r., V CSK 225/11, 13 kwietnia 2016 r., V CSK 622/15). Przytoczone okoliczności powinny jednoznacznie wskazywać na to, że w zasadniczym postępowaniu skarga kasacyjna zostanie rozstrzygnięta na korzyść strony, która ją wniosła (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2005 r., II CZ 89/2005, z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK 2004/06, i z dnia 24 lutego 2006 r., IV CSK 8/06).

Skarżący nie wykazał, że Sąd drugiej instancji dopuścił się oczywistego naruszenia prawa w powyższym rozumieniu.

Mając to na względzie, Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, a o kosztach postępowania orzekł zgodnie z art. z art. 98 w związku z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c. oraz § 2 pkt 6 i § 10 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

jw