I ZO 140/24

Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych złożył do Sądu Najwyższego wniosek w przedmiocie zawieszenia w czynnościach służbowych wraz z obniżeniem wynagrodzenia na czas trwania zawieszenia sędziego Sądu Okręgowego w W. – X.Y. Sprawa ta została zarejestrowana w repertorium Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego pod sygn. akt I ZZ 5/22, a sędzią sprawozdawcą został wyznaczony w dniu 27 września 2022 r. sędzia SN Marek Motuk.

Pismem z dnia 18 października 2022 r. obrońca sędziego Sądu Okręgowego w W. X.Y. – adw. K. G. wniosła w trybie art. 29 § 5 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, o zbadanie spełnienia przez SSN Marka Motuka wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu. Sprawa ta została zarejestrowana w repertorium Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego pod sygn. akt I ZB 28/22 zaś do jej rozpoznania zostali wylosowani sędziowie Sądu Najwyższego w osobach: Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący), Mirosław Sadowski (sprawozdawca), Beata Janiszewska, Kamil Zaradkiewicz, Krzysztof Staryk.

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2023 r. Sąd Najwyższy zawiesił postępowanie w sprawie o sygn. I ZB 28/22, a dotyczącej zbadania spełnienia przez SSN Marka Motuka wymogów niezawisłości i bezstronności w sprawie o sygn. akt I ZZ 5/22 do czasu zakończenia postępowań i wydania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawionych pytań prawnych postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt I ZB 11/23 oraz postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2023 r., sygn. akt I NB 4/23.

Pismem z dnia 29 sierpnia 2024 r. sędzia SN Marek Motuk złożył wniosek o wyłączenie SSN Kazimierza Klugiewicza od udziału w rozpoznaniu sprawy o sygn. akt I ZB 28/22. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że w niniejszej sprawie występuje okoliczność, która wywołuje u autora wniosku uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności SSN Kazimierza Klugiewicza. Argumentacja tej okoliczności sprowadza się w istocie rzeczy do stwierdzenia, że sędzia wskazany we wniosku podpisał się pod oświadczeniem z 17 października 2022 r., w którym wyraził jednoznaczny i generalny pogląd, że sędziowie powołani na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3) pozbawieni są przymiotu niezależności i bezstronności, a ich udział w składzie orzekającym każdorazowo skutkuje nienależytą obsadą sądu i nieważnością postępowania. Z tego też względu, wraził stanowisko, iż nie będzie orzekać w składach z udziałem sędziów SN powołanych w wadliwej procedurze, powołując się przy tym na uchwałę połączonych Izb Sądu Najwyższego: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20. Zdaniem wnioskodawcy wyrażając wskazany pogląd, uznając każdego sędziego biorącego udział w tej procedurze a priori za pozbawionych cech niezawisłości i bezstronności, niezależnie od okoliczności towarzyszących jego powołaniu i postępowaniu po powołaniu oraz realiów konkretnej sprawy, sędzia ten nie posiada przymiotu bezstronności i niezawisłości niezbędnego do obiektywnego rozpoznania sprawy I ZB 28/22.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Przedmiotowe postępowanie należało zawiesić.

Zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.p.k., postępowanie zawiesza się, jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania, na czas trwania przeszkody. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się natomiast, że powyższe kryterium spełnia także wszczęcie procedur związanych ze zwróceniem się przez sąd z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego lub  z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zob.  np. postanowienie Sądu Najwyższego z 14 kwietnia 2021 r., I NWW 12/21). Zastosowanie instytucji zawieszenia dopuszczalne jest nie tylko w sytuacjach wskazanych w tym przepisie, ale także wtedy, gdy sąd na mocy art. 193 Konstytucji RP wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Do przyczyn umożliwiających zawieszenie postępowania należy zaliczyć również wystąpienie przez sąd polski w trybie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z 23 kwietnia 2024 r., I ZO 139/24; z 7 kwietnia 2025 r., I ZO 28/25). Należy zwrócić uwagę, iż wniosek o wyłączenie sędziego w sprawie I ZB 28/22 został złożony już po zawieszeniu tego postępowania.

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz treść art. 22 § 3 k.p.k., wskazać należy, że z układu procesowego rysującego się w niniejszej sprawie wynika, że w niniejszym postępowaniu incydentalnym, a dotyczącym wniosku SSN Marka Motuka o wyłączenie sędziego ze składu sądu procedującego w postępowaniu w sprawie wniosku w przedmiocie jego testu niezawisłości (sygn. akt I ZB 28/22), który został wyznaczony do rozpoznania sprawy o sygn. akt I ZZ 5/22, konieczne stało się zawieszenie przedmiotowego postępowania z uwagi na długotrwałą przeszkodę uniemożliwiającą jego prowadzenie, do czasu zakończenia postępowań i wydania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawionych postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt I ZB 11/23 oraz postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2023 r., sygn. akt I NB 4/23.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji.