POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Demendecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Elżbieta Karska
SSN Tomasz Przesławski
w sprawie z protestu wyborczego M. G.,
przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
przy udziale Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej i Prokuratora Generalnego
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2025 r.,
pozostawia protest wyborczy bez dalszego biegu.
Elżbieta Karska Tomasz Demendecki Tomasz Przesławski
UZASADNIENIE
M. G. pismem z dnia 13 czerwca 2025 r. wniosła do Sądu Najwyższego protest wyborczy przeciwko wynikom wyborów oraz zgłoszenie nieprawidłowości podczas II tury wyborów Prezydenta RP.
Protest umotywowała używaniem przez Przewodniczącą Obwodowej Komisji Wyborczej nr [...] w K. aplikacji online – narzędzia służącego do weryfikacji zaświadczeń o prawie do głosowania oraz bezprawnym przetworzeniem jej danych osobowych i udostępnieniem ich w niezatwierdzonej przez PKW aplikacji online oraz w rozmowie telefonicznej Przewodniczącej OKW nr [...] z inną osobą.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej na zasadach określonych w ustawie.
Stosownie do art. 321 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 365; dalej: „k.wyb.”), wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty. Przedmiotem zarzutów protestu może być 1) popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, 2) naruszenie przepisów k.wyb. dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, mające wpływ na wynik wyborów (art. 82 § 1 k.wyb.).
Natomiast, zgodnie z art. 322 § 1 k.wyb., Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych w art. 321 k.wyb. Przepis ten odsyła do treści całego art. 321 k.wyb., a zatem do wszystkich jego jednostek redakcyjnych, czyli również do § 3 określającego podstawowe warunki, którym protest wyborczy powinien odpowiadać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2015 r., III SW 59/15).
Sąd Najwyższy podkreśla, że podstawowym celem protestu przeciwko ważności wyborów jest ochrona indywidualnych uprawnień wyborcy, dlatego też jego zarzuty muszą być konkretne, odnoszące się do ściśle określonej sytuacji dotyczącej danego wyborcy, a nie abstrakcyjne.
We wniesionym w terminie proteście wyborczym, wnosząca protest przedstawiła sytuację, jaka miała miejsce w dniu głosowania 1 czerwca 2025 r. w Obwodowej Komisji Wyborczej nr [...] w K., gdzie udała się zagłosować na podstawie posiadanego zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu głosowania. Według wnoszącej protest, Przewodnicząca OKW nr [...] sprawiła uprawnienia do głosowania za pomocą aplikacji na telefonie komórkowym wizualnie przypominającą https://testnr.org i przekazała jej, że nie ma możliwości głosowania. Po zgłoszeniu sprzeciwu na tę informację, dokonano drugiej tożsamej weryfikacji z odpowiedzią odmowną. Po kolejnym sprzeciwie i żądaniu wdania karty, Przewodnicząca poinformowała o konieczności wykonania połączenia telefonicznego, po którym wydano zgodę, dopisano składającą protest do listy wyborców wydano kartę do głosowania.
Odnosząc się do przedstawionych przez wnoszącą protest okoliczności stwierdzić należy, iż co prawda wskazała ona na ściśle określoną sytuację jej dotyczącą i mającą miejsce w dniu i miejscu oddawania głosu w wyborach. Jednakże, nie wskazała, do naruszenia których przepisów Kodeksu wyborczego dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów mającego wpływ na wynik wyborów lub do jakiego przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania lub wynik wyborów, jej zdaniem doszło. W szczególności, istotnym czynnikiem determinującym brak skutecznego zarzutu zgodnego z art. 82 § 1 k.wyb., jest fakt, iż wnosząca protest otrzymała należną jej kartę do głosowania i oddała swój głos, wobec czego nie doszło do naruszenia przepisów dotyczących głosowania, czy mających wpływ na przebieg głosowania z jej udziałem, a jej prawo do czynnego prawa wyborczego zostało zachowane. Okoliczność, iż Przewodnicząca OKW nr [...] powzięła wątpliwość w zakresie przedstawionego przez wnoszącą protest zaświadczenia o prawie do głosowania, abstrahując od powodów tejże wątpliwości, powzięła kroki zgodne z wytycznymi dla obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania utworzonych w kraju w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 18 maja 2025 r., stanowiących załącznik do uchwały nr 165/2025 Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 kwietnia 2025 r. (M.P. z 2025 r. poz. 418 i 455). Zgodnie z powołanymi wytycznymi obwodowe komisje wyborcze miały obowiązek zwrócić szczególną uwagę czy zaświadczenie wydane jest na właściwe głosowanie oraz czy przedkładany był oryginał zaświadczenia. W razie wątpliwości w tym zakresie, zgodnie z wytycznymi, obwodowa komisja miała kontaktować się z właściwym urzędem gminy. Wobec powyższego, telefon jaki wykonała Przewodnicząca OKW stanowił standardowe postępowanie zgodne z wytycznymi w razie wątpliwości w zakresie przedstawionego zaświadczenia do głosowania, a jednocześnie stanowił wyraz ochrony praw wnoszącej protest.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 322 § 1 k.wyb. w zw. z art. 321 § 3 k.wyb. orzekł, jak w sentencji postanowienia.
Elżbieta Karska Tomasz Demendecki Tomasz Przesławski
[MWR]
[r.g.]