WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 marca 2025 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Pietruszyński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Artymiuk
SSN Jacek Błaszczyk
w sprawie D. S.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2025 r. w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
kasacji obrońcy skazanego od wyroku łącznego Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 czerwca 2024 r., sygn. II AKa 203/24 zmieniającego wyrok łączny Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 28 marca 2024 r., sygn. III K 1/24 ,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.
Tomasz Artymiuk Marek Pietruszyński Jacek Błaszczyk
UZASADNIENIE
Wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 28 marca 2024 r., sygn. III K 1/24 połączono skazanemu D. S. kary pozbawienia wolności, a to karę łączną w rozmiarze 3 lat i 6 miesięcy wymierzoną za przestępstwa z art. 258 § 1 k.k.( kara roku pozbawienia wolności), z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. art. 64 § 1 k.k. ( kara 3 lat pozbawienia wolności) orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 21 czerwca 2023 r., sygn. III K 54/22 zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 listopada 2023 r., sygn. II AKa 352/23 oraz karę 7 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 maja 2022 r., sygn. II K 246/22 za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i wymierzono karę łączną 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Wskazanym wyrokiem nie zostały objęte kary orzeczone wobec skazanego wyrokami: 1) Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 29 września 2017 r., sygn. II K 612/17 ( kara łączna 3 lat pozbawienia wolności orzeczona za przestępstwa z art. 281 k.k., z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 278 § 5 k.k., z art. 279 § 1 k.k., z art. 279 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 283 k.k.), 2) Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. II K 277/20 ( kara 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., która została wykonana), 3) Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 czerwca 2021 r., sygn. II K 460/21 ( kara 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 291 § 1 k.k., która została wykonana), 4) Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 13 lipca 2021 r., sygn. II K 356/20 ( kara roku pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, która została wykonana), 5) Sądu Rejonowego w Strzelinie z dnia 21 kwietnia 2021 r., sygn. II K 68/20 ( kara 4 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 226 § 1 k.k., która została wykonana), 6) Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 24 maja 2022 r., sygn. II K 405/22 ( kara 8 miesięcy ograniczenia wolności za czyn z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – postępowanie wykonawcze zostało zawieszone).
Wyrok ten został zaskarżony apelacją obrońcy skazanego.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 26 czerwca 2024 r. , sygn. I KK 5/25 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że połączył kary jednostkowe pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności orzeczone prawomocnymi wyrokami: 1) Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. II K 277/20 – za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., 2) Sądu Rejonowego w Strzelinie z dnia 21 kwietnia 2021 r., sygn. II K 68/20 za przestępstwo z art. 226 § 1 k.k., 3) Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 czerwca 2021 r., sygn. II K 460/21 za przestępstwo z art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., 4) Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 13 lipca 2021 r., sygn. II K 356/20 za przestępstwo z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii), 5) Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 24 maja 2022 r., sygn. II K 405/22 - za przestępstwo z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani), 6) Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 21 czerwca 2023 r., sygn. III K 54/22 – za przestępstwa z art. 258 § 1 k.k. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i wymierzył oskarżonemu karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Nadto umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego w zakresie połączenia kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 29 września 2017 r., sygn. II K 612/17, Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 maja 2022 r., sygn. II K 246/22.
Kasację od tego wyroku wniósł obrońca D. S. .
W kasacji zarzucił wyrokowi sądu odwoławczego rażące naruszenie prawa materialnego art. 85 § 1 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. przez objęcie karą łączną pozbawienia wolności karę orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. II K 277/20, pomimo tego, że kara ta nie podlegała łączeniu, gdyż objęta została kontrawencjonalizacją i zamieniona została na karę 30 dni aresztu, która została wykonana i wniósł o uchylenia zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w całości i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Prokurator w odpowiedzi na kasację wniósł o jej uwzględnienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście zasadna, co umożliwiało jej rozpoznanie i uwzględnienie na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Odnosząc się do zarzutu kasacji należało wskazać, co też uczynił obrońca oskarżonego w uzasadnieniu kasacji, a prokurator w uzasadnieniu odpowiedzi na kasację, że Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyznał, iż przeoczył fakt, wynikający z informacji Krajowego Rejestru Karnego, że kara 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego we Wschowej w dniu 10 lutego 2021 r., sygn. II K 277/20 została postanowieniem tego Sądu z dnia 2 października 2023 r. zamieniona na karę 30 dni aresztu, która została wykonana w całości. Odpis postanowienia, które uprawomocniło się 23 października 2023 r. został przesłany do Sądu w dniu 5 sierpnia 2024 r., czyli po wydaniu wyroku łącznego w instancji odwoławczej. Sąd podniósł również, że kara 6 miesięcy pozbawienia wolności jako nieistniejąca, nie mogła podlegać połączeniu w wyroku tego Sądu.
Owo przyznanie się Sądu Apelacyjnego do popełnionego uchybienia w zakresie ukształtowania kary łącznej w wyroku łącznym było zasadne, jednakże nie w zakresie objęcia wyrokiem łącznym kary nieistniejącej, a w płaszczyźnie objęcia tym wyrokiem również kary aresztu za wykroczenie orzeczonej w wyniku zamiany na nią kary pozbawienia wolności na skutek przyjętej kontrawencjonalizacji czynu.
Zgodnie z treścią art. 85 § 1 k.k. jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa. Z treści tego przepisu wynika, że połączeniu podlegają kary orzeczone za przestępstwa a nie za przestępstwa i wykroczenie. Instytucja wyroku łącznego określona przepisami Kodeksu karnego nie pozwala na łączenie kar, które wskutek kontrawencjonalizacji wymierzone zostały nie na podstawie Kodeksu karnego, lecz Kodeksu wykroczeń.
Natomiast zgodnie z treścią art. 2a § 1 i 4 Kodeksu wykroczeń „ jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem skazującym za przestępstwo na karę pozbawienia wolności stanowi wykroczenie, orzeczona kara podlegająca wykonaniu ulega zamianie na karę aresztu w wysokości górnej granicy ustawowego zagrożenia za taki czyn, a jeżeli ustawa nie przewiduje za ten czyn aresztu, na karę ograniczenia wolności (…). Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem skazującym na karę pozbawienia wolności za przestępstwo stanowi wykroczenie i kara ta byłaby podstawą orzeczenia kary łącznej kara łączna traci moc.
Uwzględniając te okoliczności należało uznać, że wyrok łączny Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu rażąco naruszył wskazane w kasacji przepisy prawa materialnego, co miało istotny wpływ na ukształtowanie wyroku łącznego uwzględniające karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego we Wschowej z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. II K 227/20, która nie podlegała połączeniu z pozostałymi karami objętymi zaskarżonym wyrokiem łącznym, gdyż została zamieniona wyniku kontrawencjonalizacji na karę 30 dniu aresztu. Z tego względu należało uchylić zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazać Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu w tym zakresie do ponownego rozpoznania.
Z tych względów orzeczono jak w wyroku.
Tomasz Artymiuk Marek Pietruszyński Jacek Błaszczyk
[J.J.]
[a.ł]