Sygn. akt I KK 140/22

POSTANOWIENIE

Dnia 27 kwietnia 2022 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Kazimierz Klugiewicz

na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.,

w sprawie J. N.,

w przedmiocie wyroku łącznego,

po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 27 kwietnia 2022 r.,

kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…)

z dnia 28 września 2021 r., sygn. akt II AKa (…),

utrzymującego w mocy wyrok łączny Sąd Okręgowego w Z.

z dnia 8 lutego 2021 r., sygn. akt II K (...),

p o s t a n o w i ł:

1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;

2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciążyć skazanego.

UZASADNIENIE

J. N. został skazany prawomocnymi wyrokami:

I.wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w G. z dnia 15 czerwca 2012 roku wydanym w sprawie XIVK (…) , na karę łączną 9 (dziewięć) lat i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną w jego punkcie II części dyspozytywnej - przy czym kara ta podlega wykonaniu, na jej poczet zaliczono okresy pozbawienia wolności skazanego w podlegających łączeniu sprawach od dnia 13 października 2006 roku do dnia 14 kwietnia 2008 roku, od dnia 17 października 2009 roku do dnia 29 września 2011 roku oraz od dnia 22 lutego 2012 roku do dnia 8 marca 2013 roku, zaś obecnie od dnia 13 czerwca 2018 roku jest wykonywana w pozostałej części a jej wykonanie zaplanowano do dnia 11 czerwca 2023 roku - obejmującą:

A.kary jednostkowe pozbawienia wolności wymierzone wyrokiem Sądu Okręgowego w J. z dnia 17 grudnia 2007 roku wydanym w sprawie III K (…), tj.:

- roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 258 § 2 k.k. popełnione w okresie od maja do połowy lipca 2000 roku,

- 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 k.k. i art. 64 § 2 k.k. popełnione w nocy z 21/22 maja 2000 roku,

- 5 lat pozbawienia wolności za ciąg przestępstw z art. 280 § 2 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 65 k.k. oraz art. 64 § 2 k.k., z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. oraz art. 64 § 2 k.k. oraz z art. 280 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. oraz art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 65 k.k. i art. 64 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. popełnionych: w dniu 25 maja 2000 roku, w nocy z 28 na 29 maja 2000 roku, latem 2000 roku, w nocy z 9 na 10 czerwca 2000 roku, w dniu 11 czerwca 2000 roku oraz w dniu 21 czerwca 2000 roku,

-10 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 263 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. popełnione w okresie od maja do lipca 2000 roku.

B.karę 5 lat pozbawienia wolności wymierzoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Z. z dnia 28 lipca 2010 roku wydanym w sprawie II K (…) za przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k., popełnione w dniu 27 kwietnia 2000 roku;

2.wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Z. z dnia 20 grudnia 2013 roku wydanym w sprawie II K (…), utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 10 kwietnia 2014 roku wydanym w sprawie II AKa (...). na karę łączną 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności - przy czym kara ta podlega wykonaniu, na jej poczet zaliczono okresy pozbawienia wolności skazanego w podlegających łączeniu sprawach od dnia 19 lipca 2000 roku do dnia 18 czerwca 2004 roku, od dnia 1 grudnia 2004 roku do dnia 13 października 2006 roku oraz wykonywania kary łącznej od dnia 7 marca 2018 roku do dnia 13 czerwca 2018 roku a jej wykonanie w pozostałej części zaplanowano w okresie od dnia 11 czerwca 2023 roku do dnia 18 listopada 2026 roku - obejmującą:

A.kary jednostkowe wymierzone wyrokiem Sądu Okręgowego w T. z dnia 11 kwietnia 2000 roku wydanym w sprawie II K (…), tj.:

- 3 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 291 § 1 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 15 października 1996 roku,

- 10 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 275 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. i art. 272 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 11 § 1 k.k. popełnione w okresie od lipca 1996 roku do lutego 1997 roku,

B.kary jednostkowe wymierzone wyrokiem Sądu Okręgowego w G. z dnia 28 października 2011 roku wydanym w sprawie IV K (…), tj.:

-4 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 289 § 1, 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. popełnione w dniu 19 listopada 1996 roku,

- 4 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. popełnione w dniu 05 grudnia 1996 roku,

- roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. popełnione w dniu 2 stycznia 1997 roku,

C.kary jednostkowe wymierzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Z. z dnia 31 stycznia 2013 roku wydanym w sprawie II K (…), tj.:

- 4 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 189 §2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. popełnione w nocy z 17 na 18 marca 2000 roku.

- 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 252 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. popełnione w okresie od dnia 20 stycznia do 28 stycznia 2000 roku:

3.Sądu Rejonowego w G. z dnia 5 grudnia 2013 roku wydanym w sprawie IX K (...), na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. popełnione w dniu 6 lipca 2013 roku - przy czym kara ta podlega wykonaniu;

4.Sądu Rejonowego w W. z dnia 6 lutego 2019 roku wydanym w sprawie II K (…), na karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności - która podlega wykonaniu, a jej wykonanie zaplanowano w okresie od dnia 17 maja 2027 roku do dnia 13 listopada 2027 roku - obejmującą kary jednostkowe:

- 5 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną za przestępstwo z art. 244 k.k. popełnione w dniu 19 marca 2014 roku,

- 3 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną za przestępstwo z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. popełnione w okresie od dnia 16 listopada 2011 roku do dnia 19 marca 2014 roku;

5.Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 lipca 2020 roku wydanym w sprawie II K (…). na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w rozmiarze 400 stawek dziennych przy przyjęciu, że 1 stawka dzienna wynosi 50 zł., za ciąg przestępstw z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnionych: w dniu 30 sierpnia 2013 roku, w okresie od 15 do 25 października 2013 roku, w okresie od 5 listopada 2013 roku do 14 stycznia 2014 roku oraz w styczniu 2014 roku, przy czym kara ta podlega wykonaniu zaś jej wykonanie zaplanowano w okresie od dnia 13 listopada 2027 roku do dnia 11 maja 2030 roku.

Sąd Okręgowy w Z. wyrokiem łącznym z dnia 8 lutego 2021 r., sygn. akt II K (…):

I.na podstawie art. 568a § 1 pkt 2 k.p.k., art. 569 § 1 i 2 k.p.k., art. 85 § 2 k.k., art. 91 § 2 k.k. i art. 86 § 1 i 4 k.k. oraz art. 87 § 1 k.k., w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia 23 czerwca 2020 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k., połączył:

- karę łączną 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną w punkcie 11 części dyspozytywnej wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Z. wydanego w sprawie II K (…), opisanego wyżej w punkcie 2,

- karę 12 miesięcy ograniczenia wolności, wymierzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w G. wydanym w sprawie IX K (…), opisanym wyżej w punkcie 3,

-karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w W. wydanym w sprawie 11 K (...), opisanym wyżej w punkcie 4,

-karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzona w punkcie VII części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego w G. wydanego w sprawie II K (…), opisanego wyżej w punkcie 5,

i wymierzył skazanemu J. N. karę łączną 10 lat pozbawienia wolności. Ponadto, na podstawie art. 577 k.p.k., zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresy pozbawienia wolności w podlegającej łączeniu sprawie II K (…) Sądu Okręgowego w Z.: od dnia 19 lipca 2000 roku do dnia 18 czerwca 2004 roku, od dnia 1 grudnia 2004 roku do dnia 13 października 2006 roku oraz od dnia 7 marca 2018 roku do dnia 13 czerwca 2018 roku. Na podstawie art. 576 k.p.k. ustalił, że w pozostałej części rozstrzygnięcia wyroków jednostkowych zawarte w podlegających łączeniu sprawach nieobjęte niniejszym wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu, zaś na podstawie art. 572 k.p.k. w zw. z art. 85 § 3 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 czerwca 2020 roku umorzył postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kary łącznej 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzonej w punkcie II części dyspozytywnej wyroku łącznego Sądu Okręgowego w G. wydanego w sprawie XIV K (…), opisanego wyżej w punkcie 1.

Od powyższego wyroku łącznego apelację wniósł obrońca skazanego, który – podnosząc zarzuty obrazy prawa materialnego (art. 85 § 3 k.k.) oraz przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia (art. 99a § 2 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 i 2 k.p.k. – wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez połączenie kar łącznych wynikających z wyroków:

-wyroku łącznego Sądu Okręgowego w G. z dnia 15 czerwca 2012 roku wydanym w sprawie XIV K (…), na karę łączną 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

-wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Z. z dnia 20 grudnia 2013 roku wydanego w sprawie II K (…), na karę łączną 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

i wymierzenie - na zasadzie pełnej absorpcji kary łącznej 9 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a w pozostałej części o umorzenie postępowania, tj. co do wyroków:

-Sądu Rejonowego w G. z dnia 5 grudnia 2013 roku, wydanym w sprawie IX (…),

-Sądu Rejonowego w W. z dnia 6 lutego 2019 roku wydanym w sprawie II K (…),

-Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 lipca 2020 roku w sprawie II K (…), ewentualnie o zwrócenie akt sprawy sądowi pierwszej instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia w zakresie braku możliwości połączenia ze sobą wyroków w sprawach o sygn. akt XIV K (…) oraz II K (…) z uwagi na dyspozycję art. 85 § 3 k.k., ewentualnie o uchylenie zaskarżanego orzeczenia w całości oraz przekazanie go sądowi meriti do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w (…) wyrokiem z dnia 28 września 2021 r., sygn. akt II AKa (…), zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Od orzeczenia Sądu drugiej instancji kasację wniósł obrońca skazanego, podnosząc zarzut rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego, mającego istotny wpływ na treść orzeczenia – art. 449a § 1 i 3 k.p.k. polegającego na jego niezastosowaniu i niezwróceniu Sądowi pierwszej instancji akt sprawy celem uzupełnienia uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w zakresie braku zamieszczenia niezbędnych informacji tj. podstawy prawnej i faktycznej co do braku możliwości połączenia kar łącznych wymierzonych skazanemu wyrokami łącznymi przez Sąd Okręgowy w G., sygn. akt: XIV K (…) oraz Sąd Okręgowy w Z., sygn. akt: II K (...), czym doszło do pozbawienia możliwości odniesienia się przez skazanego i jego obrońcę do argumentacji jaka stała za wyrokiem Sądu pierwszej instancji, a co za tym idzie naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego.

Na podstawie tak sformułowanego zarzutu autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie akt sprawy Sądowi pierwszej instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia zaskarżanego wyroku.

Prokurator w odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.

Kasacja jest oczywiście bezzasadna, co uprawniało do jej oddalenia na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.

Zgodnie z art. 449a § 1 k.p.k., jeżeli jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania w sprawie, sąd odwoławczy przed wydaniem orzeczenia może zwrócić akta sprawy sądowi pierwszej instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jednocześnie szczegółowo wskazując kwestie, o które należy uzupełnić uzasadnienie. Ze względu na charakter przytoczonego unormowania w orzecznictwie akcentuje się, że „podstawą zarzutu kasacji nie może być skorzystanie z przepisu art. 449a § 1 k.p.k. Jest to bowiem przepis adresowany do sądu odwoławczego i ten sąd według swojego uznania może zwrócić akta w celu uzupełnienia uzasadnienia” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2017 r., V KK 465/17, LEX nr 2433087). Identycznie należy ocenić sytuację, w której sąd odwoławczy nie skorzysta z przysługującego mu w omawianym zakresie uprawnienia. Sąd Apelacyjny w (…) w uzasadnieniu swojego orzeczenia odniósł się zresztą w sposób logiczny i rzeczowy do postulowanego przez obronę w apelacji wniosku o zwrócenie akt sprawy Sądowi pierwszej instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia wskazując, że nie było ku temu podstaw. Już tylko z tego względu, wobec niekwestionowania merytorycznych podstaw wydanego wyroku łącznego i kontroli instancyjnej w tym zakresie – kasacja jawi się jako bezzasadna w stopniu oczywistym.

Jedynie zatem na marginesie warto zauważyć, że Sąd odwoławczy szczegółowo uzasadnił (pkt 3.1. części motywacyjnej wyroku), prezentując wnikliwą analizę prawną w kontekście zmian legislacyjnych dotyczących kary łącznej, dlaczego nie było możliwe objęcie węzłem nowej kary łącznej kar łącznych orzeczonych w wyrokach łącznych: Sądu Okręgowego w G. z dnia 15 czerwca 2012 r., sygn. akt XIV K (…) i Sądu Okręgowego w Z. z dnia 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II K (…). Sąd ad quem odniósł się także do jakości uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji, wskazując na niefortunne odwołanie się do treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Z., sygn. akt II K (…), stwierdzając z tego powodu naruszenie art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k., które jednak nie miało wpływu na treść wyroku Sądu a quo. Sąd drugiej instancji trafnie przy tym zauważył, że obrońca J. N. miał możliwość zapoznania się z treścią wyroku ww. wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Z., a w apelacji wnioskował o dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięć, co do których stwierdzono wadliwość uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji. Nie bez racji Sąd Apelacyjny w (…) na koniec tej części swych rozważań wskazał na treść art. 455a k.p.k., zgodnie z którym nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k. (pkt 3.2 części motywacyjnej wyroku Sądu ad quem).

Z tych względów, Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu, na podstawie art. 637a k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. obciążając skazanego kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego.