POSTANOWIENIE
31 stycznia 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Beata Janiszewska
na posiedzeniu niejawnym 31 stycznia 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa A.J., M.J. i Z.J.
przeciwko P. spółce akcyjnej w W.
o ustalenie i zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej P. spółki akcyjnej w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
z 24 stycznia 2023 r., I ACa 420/21,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od P. spółki akcyjnej w W. na rzecz A.J., M.J. i Z.J. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
[J.T.]
UZASADNIENIE
Pozwany P. S.A. w W. (dalej: bank) wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, uwzględniającego jedynie w części apelację skarżącego w sprawie o ustalenie i zapłatę toczącej się z powództwa A.J., M.J. oraz Z.J.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jako przyczynę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania skarżący wskazał potrzebę dokonania wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów. Bank podniósł, że wątpliwości budzi art. 3851 § 1 k.c. w zw. z art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w zw. z art. 410 § 2 k.c. Wyjaśnił przy tym, że wspomniane przepisy wywołują w orzecznictwie rozbieżności w zakresie tego, czy roszczenie konsumenta o zwrot świadczenia nienależnego, wynikającego z umowy, która okazała się nieważna
z uwagi na zawarcie w niej postanowień niedozwolonych, staje się wymagalne dopiero po złożeniu przez konsumenta oświadczenia o akceptacji skutków nieważności wspomnianej umowy.
Potrzeba, o której mowa w art. 3989 § 1 pkt 2 k.p.c. oznacza, że określony przepis, istotny z punktu widzenia podstawy prawnej zaskarżonego orzeczenia, może być rozumiany na różne sposoby, a orzecznictwo i nauka prawa albo nie wypracowały w tym przedmiocie żadnego poglądu, albo prezentują rozbieżne stanowiska. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania powinno w takim wypadku zawierać wskazanie, które przepisy wymagają wykładni i na czym polegają poważne wątpliwości związane z ich rozumieniem lub rozbieżnościami w ich stosowaniu (zob. postanowienia SN z: 8 lipca 2009 r., I CSK 111/09 oraz
24 kwietnia 2018 r., II CSK 743/17).
Rozbieżność w orzecznictwie sądów powinna natomiast zostać wykazana przez przywołanie judykatów, w których odmienne rozstrzygnięcia zapadły
w stanach faktycznych nieróżniących się od siebie w relewantny prawnie sposób (zob. postanowienie SN z 7 czerwca 2015 r., III CSK 59/15). Brak spójności orzecznictwa przestaje mieć znaczenie prawne wtedy, gdy po jego wystąpieniu wydana zostanie w danym przedmiocie uchwała Sądu Najwyższego działającego w poszerzonym składzie. To samo tyczy się sytuacji, w której stosowne przepisy prawa Unii Europejskiej zostaną wyłożone przez Trybunał Sprawiedliwości.
Dostrzegane przez bank wątpliwości istotnie występowały w dawniejszym orzecznictwie. Rzecz jednak w tym, że w wyroku TSUE z 7 grudnia 2023 r.,
C-140/22, SM i KM przeciwko mBank S.A., orzeczono, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania
w całości nieważności umowy kredytu hipotecznego zawartej przez instytucję bankową z konsumentem ze względu na to, iż umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą wykonywanie praw, które konsument wywodzi z tej dyrektywy, jest uzależnione od złożenia przez tego konsumenta przed sądem oświadczenia, w którym twierdzi on, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy
z jednej strony faktu, że nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą nieważność wspomnianej umowy, a z drugiej - konsekwencji tego uznania nieważności, i po trzecie, że wyraża zgodę na uznanie tej umowy za nieważną.
W świetle powyższego stanowiska jest obecnie jasne, że roszczenie takie jak zgłoszone w sprawie przez powodów mogło stać się wymagalne bez składania przez konsumentów opisanych przez bank oświadczeń. Tym samym wątpliwości co do treści unormowań wskazanych w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania mają obecnie charakter historyczny. Kierunek wykładni przyjęty przez TSUE - korzystny dla strony powodowej, a nie dla pozwanego - wyklucza przy tym ewentualne uznanie, że skarga kasacyjna pozwanego jest oczywiście uzasadniona.
Kierując się przedstawionymi względami, Sąd Najwyższy uznał, że
z motywów skargi kasacyjnej nie wynika, by zachodziły przyczyny określone w art. 3989 § 1 k.p.c., co uzasadniało odmowę przyjęcia tej skargi do rozpoznania. O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, ich wysokość ustalając na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 4
pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 3989 § 1 k.p.c., orzeczono, jak w sentencji postanowienia.
| Beata Janiszewska |
|
[J.T.]
[a.ł]