Sygn. akt I CSK 3261/22

POSTANOWIENIE

Dnia 19 sierpnia 2022 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Maciej Kowalski

w sprawie z wniosku Syndyka masy upadłości J. S.
‎z udziałem M. W. (M. W.)
‎o stwierdzenie nabycia spadku po E. O.,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 19 sierpnia 2022 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej uczestniczki
‎od postanowienia Sądu Okręgowego w R.
‎z dnia 30 września 2021 r., sygn. akt II Ca […],

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;

2. zasądza od M. W. (M. W.) na rzecz Syndyka masy upadłości J. S. 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

W związku ze skargą kasacyjną uczestniczki postępowania M. W. od postanowienia Sądu Okręgowego w R. z 30 września 2021 r., w sprawie z wniosku Syndyka masy upadłości J. S. – A. B. z udziałem M. W. (M. W.) o stwierdzenie nabycia spadku po E. O. należy podnieść, co następuje:

Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji, o przede wszystkim publicznoprawnym celu (postanowienia SN: z 7 października 2020 r., II CSK 670/19; z 24 lutego 2016 r., V CSK 488/15). Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny, nie jest sądem powszechnym trzeciej instancji, zaś skarga kasacyjna nie jest środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie. Rolą skargi kasacyjnej nie jest korygowanie wszelkich orzeczeń sądowych zawierających uchybienia, lecz ochrona interesu publicznego przez zapewnienie jednolitości wykładni i stosowania prawa oraz wkład Sądu Najwyższego w rozwój orzecznictwa i prawa pozytywnego.

Zgodnie z art. 398⁹ § 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania w razie wykazania przez stronę, że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych, budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.

We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, skarżąca przytoczyła przesłankę z art. 398⁹ § 1 pkt 4 k.p.c., tj. oczywistą zasadność skargi.

Oparcie wniosku na tej przesłance wymaga wykazania przez skarżącego niewątpliwej, widocznej na pierwszy rzut oka (prima facie), bez konieczności pogłębionej analizy, sprzeczności wykładni lub zastosowania prawa materialnego lub procesowego z brzmieniem przepisów lub powszechnie przyjętymi regułami interpretacji (m.in. postanowienia SN: z 22 stycznia 2008 r., I UK 218/07; z 26 lutego 2008 r., II UK 317/07; z 9 maja 2008 r., II PK 11/08; z 21 maja 2008 r., I UK 11/08, z 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08). Skarżący powinien zawrzeć w skardze wyodrębniony wywód prawny wskazujący, w czym przejawia się oczywistość naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego (por. postanowienia SN: z 5 września 2008 roku, I CZ 64/08, z 19 grudnia 2001 roku, IV CZ 200/01, z 9 czerwca 2008 roku, II UK 37/08).

Skarżąca wskazała, że oczywistej zasadności skargi upatruje w naruszeniu przez Sąd Rejonowy, a w ślad za nim Sąd Okręgowy, przepisów prawa, widocznych bez przeprowadzenia bardziej szczegółowej analizy czy badań ze względu na fakt, że zapis windykacyjny - przewidziany w art. 981¹ §1 k.c. jest skuteczny tylko wtedy, gdy został ustanowiony w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Ze względu na doniosłe skutki zapisu windykacyjnego jego redakcja w testamencie musi być jednoznaczna i nie pozostawiać żadnej wątpliwości, dlatego należy przyjąć, że notariusz musi jednoznacznie odzwierciedlić w treści aktu notarialnego wolę spadkodawcy - skoro zapis windykacyjny wymaga formy notarialnej testamentu. Wskazała na uchybienie przez sąd drugiej instancji przepisom art. 981¹ §1 k.c. i art.386 § 4 k.p.c.

Wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie (art. 398⁴ § 2 k.p.c.) i przytoczone podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie muszą być więc przez skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione. W ramach przedsądu Sąd Najwyższy bada tylko wskazane w skardze okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, a nie podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania nie może sprowadzać się do odwołania się do uzasadnienia podstaw kasacyjnych bądź też do ich powtórzenia, choćby nawet w zmodyfikowanej formie, ani być sformułowane w sposób, który wymagałby oceny ich zasadności (zob. postanowienie SN z dnia 3 grudnia 2020 r., II PK 171/19). Skarżąca zasady tej nie respektuje, gdyż argumentacja przedstawiona we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej połączona jest uzasadnieniem podstaw kasacyjnych. Nie przedstawiono natomiast odpowiedniego wywodu zawierającego argumentację, za pomocą której skarżąca wykazałaby walor oczywistej zasadności jej skargi kasacyjnej w rozumieniu art. 398⁹ § 1 pkt 4 k.p.c.

Skarżąca nie wykazała kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego, polegającej na jego oczywistości widocznej przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby wchodzenia w szczegóły czy dokonywania pogłębionej analizy tekstu wchodzących w grę przepisów i doszukiwania się ich znaczenia.

Niewątpliwie ustanowienie zapisu windykacyjnego wymaga precyzyjnego sformułowania stosownego rozrządzenia, zaś z jego treści musi jednoznacznie wynikać, że wolą spadkodawcy jest, aby wskazana osoba nabyła przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku. W przypadku, gdy określone sformułowania budzą wątpliwości co do zamiaru testatora, nie wyłącza to jednak możliwości uznania ich za skuteczne ponieważ podlegają one interpretacji przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych w art. 948 k.c. W myśl art. 948 § 1 i § 2 k.c. testament należy tak tłumaczyć, by zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienia woli spadkodawcy (zapisodawcy), a jeśli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać jego rozrządzenia w mocy i nadać im rozsądną treść.

Przedstawiony przez skarżącą wywód stanowi w rzeczywistości polemikę z rozstrzygnięciem Sądu Apelacyjnego i odzwierciedla jej stanowisko w sprawie, nie zaś rzeczywiste naruszenia prawa w postaci na tyle rażącej, że prowadzące do oczywistej zasadności skargi.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że nieskorzystanie przez sąd z art. 386 § 4 k.p.c. jest efektem czynności podjętych na wcześniejszych etapach postępowania, nie zaś przyczyną zarzucanej wadliwości rozstrzygnięcia; nie może być, zatem postrzegane, jako uchybienie przepisom prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (zob. wyroki SN: z dnia 5 października 2012 r., IV CSK 166/12, M. Pr. Bank. 2013, nr 10, s. 42; z dnia 9 maja 2013 r., II CNP 72/12; z dnia 6 lutego 2015 r., II CSK 317/14).

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 398⁹ § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje oparcie w treści art. 520 § 1 w zw. z art. 398²¹ w zw. z art. 391 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 4 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

[as]