Sygn. akt I CSK 3114/22

POSTANOWIENIE

Dnia 24 czerwca 2022 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Kamil Zaradkiewicz

w sprawie z powództwa J. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

w P.
‎przeciwko R. P. i S. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w D.
‎o zapłatę,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 czerwca 2022 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej

od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…)
‎z dnia 10 listopada 2021 r., sygn. akt V AGa (…),

1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2) zasądza od J. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz R. P. i S. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w D. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 10 listopada 2021 r. Sąd Apelacyjny w (…) po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. przeciwko R. P. i S. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w D., o zapłatę, na skutek apelacji Powódki od wyroku Sądu Okręgowego w T. z 12 listopada 2020 r., oddalił apelację, rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego.

Skargę kasacyjną na powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego w (…) wniosła Powódka, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie art. 235² §1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 166 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z w zw. z art. 217 k.p.c. w zw. z art.205¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art.227 k.p.c. w zw. z art. 166 k.p.c. w zw. z art. 167 k.p.c. w zw. art. 217 k.p.c. w zw. z art. 205¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art.235² § 1 pkt 1 i Sk.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z. art. 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. w zw. z 205¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c., art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. w zw. z art.235² § 2 k.p.c. w zw. z 205¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 227 k.p.c. w zw. art. 235² § 1 pkt 1, 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art.227 k.p.c. w zw. z art. 205¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 207 § 6 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 06.11.2019r.) w zw. z art. 243² zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 129 § 4 k.p.c w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 129 § 1, § 2 i § 4 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c. w zw. z art. 253 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. 378 §1 k.p.c. w zw.z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 353¹ k.c., art. 627 k.c. i art. 638 k.c., jak też art. 415 k.c.

Skarżąca wniosła o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na występowanie w sprawie istotnych zagadnień prawnych. Ponadto Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi II instancji, z uwzględnieniem kosztów postępowania kasacyjnego.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Pozwani R. P. i S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w D. wnieśli o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania oraz o zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanego kosztów postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 398⁹ § 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Wyłącznie na tych przesłankach Sąd Najwyższy może oprzeć rozstrzygnięcie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

Rozpoznanie skargi kasacyjnej ustrojowo i procesowo jest uzasadnione w sprawach, w których mogą być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne. Oznacza to, że nie w każdej sprawie skarga kasacyjna może być przyjęta do rozpoznania. Sąd Najwyższy nie jest trzecią instancją sądową i nie rozpoznaje sprawy, a jedynie skargę, będącą szczególnym środkiem zaskarżenia. Podstawowym celem postępowania kasacyjnego jest ochrona interesu publicznego przez zapewnienie jednolitości wykładni oraz wkład Sądu Najwyższego w rozwój prawa i jurysprudencji (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 lutego 2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000, z. 7-8, poz. 147).

Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Skarżąca oparła na przesłankach uregulowanych w art. 398⁹ § 1 pkt 1 k.p.c. Przesłanka ta nie została jednak spełniona.

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wraz z uzasadnieniem stanowi odrębną część skargi i podlega ocenia co do zasady samodzielnie, tj. bez odnoszenia się na etapie jego rozpoznania (tzw. przedsądu) do argumentacji, która dotyczy rozpoznania skargi po jej przyjęciu przez Sąd Najwyższy. Przytoczone przez skarżącego okoliczności powinny jednoznacznie wskazywać na to, że w zasadniczym postępowaniu skarga kasacyjna zostanie rozstrzygnięta na korzyść strony, która ją wniosła (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z 20 października 2005 r., II CZ 89/05, z 10 sierpnia 2006 r., V CSK 2004/06, i z 24 lutego 2006 r., IV CSK 8/06). To na skarżącym spoczywa obowiązek sformułowania w ramach uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania odpowiednich argumentów wskazujących na istnienie powyższych okoliczności.

W ramach wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Skarżąca sformułowała następujące zagadnienia prawne:

1.czy Przewodniczący/Sąd jest każdorazowo zobligowany do rozpoznania wniosku o przedłużenie terminu sądowego złożonego przez stronę postępowania?,

2.czy złożenie wniosku o przedłużenie terminu do wykonania czynności przed jego upływem uprawnia stronę, pomimo nierozpoznania przedmiotowego wniosku, do dokonania czynności nim objętej i czy Sąd zobligowany jest do potraktowania jej jako czynność wykonaną w terminie?,

3.czy dopuszczalna jest odmowa uwzględnienia czynności dokonanych przez stronę po upływie terminu sądowego, jeżeli przed upływem terminu wyznaczonego w tym celu strona wniosła o przedłużenie jej tego terminu, a wniosek ten do chwili dokonania czynności nie został rozpoznany?

4.czy pominięcie dowodu/czynności objętych nierozpoznanym wnioskiem o przedłużenie terminu jest równoznaczne z jego negatywnym rozpoznaniem?,

5.czy Sąd pomijając taki dowód/czynność winien odnieść się również do złożonego wniosku o przedłużenie terminu do wykonania czynności, którym dowód ten jest objęty?

6.czy zasada swobody umów dopuszcza wprowadzenie do umowy przez strony będące przedsiębiorcami zapisu regulującego kwestie rozstrzygania ewentualnych sporów w zakresie prawidłowego wykonania przedmiotu umowy w ten sposób, że strony zobowiązują się w razie zaistnienia sporu co do wadliwości przedmiotu umowy do wystąpienia przed wskazany w umowie podmiot/organ celem wydania przezeń opinii, która ma stanowić ocenę ostateczną i pozwala na przyjęcie wydanej w ten sposób opinii za wiążącą strony?

7.czy dowód z opinii wydanej na podstawie tak skonstruowanego zapisu umownego, w myśl art. 353¹ k.c. może być traktowany jako dokument wiążący strony, determinujący odpowiedzialność w zakresie wadliwego wykonania przedmiotu umowy na etapie postępowania sądowego?

Istotnym zagadnieniem prawnym w rozumieniu art. 398⁹ § 1 pkt 1 k.p.c. jest wyłącznie problem o charakterze prawnym, a nie faktycznym lub wynikającym ze stwierdzonych przez skarżącego uchybień Sądu. Jego rozstrzygnięcie powinno stwarzać przy tym realne i poważne trudności, a także mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia innych spraw. Skarżący winien jest w tym przypadku przedstawić pogłębioną argumentację prawną, bowiem zagadnienie prawne musi mieć charakter ściśle jurydyczny, powstały na tle konkretnego przepisu prawa. Nie może ono odnosić się do subiektywnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z 16 maja 2018 r., II CSK 15/18; z 24 kwietnia 2018 r., IV CSK 552/17; z 19 kwietnia 2018 r., I CSK 709/17; z 10 kwietnia 2018 r., I CSK 733/17).

Istotnym zagadnieniem prawnym w rozumieniu art. 398⁹ § 1 pkt 1 k.p.c. jest zagadnienie nowe, nierozwiązane dotąd w orzecznictwie, którego rozstrzygnięcie może przyczynić się do rozwoju prawa. Odwołanie się do tej przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania wymaga – jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego – sformułowania tego zagadnienia z przytoczeniem wiążących się z nim konkretnych przepisów prawnych oraz przedstawienia argumentów świadczących o rozbieżnych ocenach prawnych (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2005 r., V CSK 3/05; z 25 maja 2021 r., II CSK 96/21). Ponadto, w judykaturze Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że wskazanie przyczyny określonej w powołanym przepisie nakłada na skarżącego obowiązek wykazania, że nie zostało ono rozstrzygnięte w dotychczasowym orzecznictwie, a wyjaśnienie go ma znaczenie nie tylko dla rozstrzygnięcia tej konkretnej sprawy, ale także innych podobnych spraw, przyczyniając się do rozwoju prawa. Nie może mieć charakteru kazuistycznego i służyć uzyskaniu przez skarżącego odpowiedzi odnośnie do kwalifikacji prawnej szczegółowych elementów podstawy faktycznej zaskarżonego orzeczenia (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, OSNC 2002, nr 12, poz. 151; z 30 kwietnia 2015 r., V CSK 598/14; z 15 kwietnia 2021 r., I CSK 720/20). Występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego w zasadzie powinno spełniać wymagania stawiane zapytaniu przedstawianego przez sąd drugiej instancji w razie powstania poważnych wątpliwości (art. 390 § 1 k.p.c.), których nie można rozwiązać za pomocą powszechnie przyjętych reguł wykładni prawa (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z 24 października 2012 r., I PK 129/12; z 8 maja 2015 r., III CZP 16/15, Biuletyn SN 2015, nr 5). Zagadnienie to nie może być przy tym pozorne, czyli m.in. nie może stanowić próby obejścia dokonanych przez sądy ustaleń faktycznych i oceny dowodów (art. 398³ § 3 i art. 398¹³ § 2 k.p.c.).

W niniejszej sprawie w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Skarżąca nie przedstawiła argumentów świadczących o rozbieżnych ocenach prawnych ani wątpliwości, które nie mogą być rozwiązane z uwzględnieniem powszechnie przyjętych reguł wykładni prawa ani wykazania, że wyjaśnienie przedstawionego zagadnienia ma znaczenie zarówno dla rozstrzygnięcia tej konkretnej sprawy, jak też innych podobnych. W sprawie ograniczono się do zgłoszenia wątpliwości, które w istocie stanowią pozór występowania w sprawie zagadnienia prawnego. We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania nie przeprowadzono szczegółowej analizy orzecznictwa i poglądów doktryny zakresie objętym zagadnieniami prawnymi. Nie wystarczy przy tym samo ogólnikowe powołanie się na rzekome stanowisko doktryny. Skarżąca nie wykazuje, że w sprawie ujawniło się zagadnienie wykładnicze o problemowym czy precedensowym charakterze, którego wyjaśnienie wymagałoby zaangażowania Sądu Najwyższego i sprzyjało rozwojowi prawa. Sformułowane zagadnienia są osadzone w okolicznościach konkretnej sprawy i są pytaniami w tej właśnie sprawie, zaś uzasadnienie odnosi się do grupy zagadnień, nie zaś do każdego z osobna, gdy tymczasem każde z nich ma i powinno stanowić wystarczającą okoliczność dla uznania, iż zachodzi przesłanka uzasadniająca przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Wreszcie w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie wskazano, w jaki sposób rozstrzygnięcie oferowanych zagadnień wpłynie na ocenę prawidłowości orzeczenia Sądu ad quem. Tak sformułowane motywy wniosku nie pozwalają przyjąć, iż zachodzi przesłanka wskazana w art. 398⁹ § 1 pkt 1 k.p.c.

Z uwagi na treść art. 29 § 2 i 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2021 r., poz. 1904) Sąd Najwyższy, nie mając kompetencji do pominięcia stosowania przepisów ustawy, co wprost wynika z art. 179 ust. 1 Konstytucji RP, a także mając na względzie niepodważalność powołania sędziego na podstawie art. 179 Konstytucji RP, odstąpił od oceny prawidłowości powołania sędziów w składzie Sądu ad quem, a w konsekwencji ważności postępowania czy skuteczności orzeczenia z powyższych względów z uwagi na ich niedopuszczalność, co wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2021 r., K 3/21, zaś w zakresie skuteczności wstrzymania („zawieszenia stosowania”) przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2021 r., P 7/20 (OTK ZU nr A/2021, poz. 49). Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą (art. 190 ust. 1 Konstytucji RP), co skutkuje niedopuszczalnością następczego stosowania przez Sąd unormowania uznanego przez Trybunał za niezgodny z Konstytucją RP, zaś ewentualne rozstrzygnięcie pozostające w sprzeczności z orzeczeniem TK w powyższym zakresie nie korzystałoby z przymiotu prawomocności materialnej w rozumieniu art. 365 k.p.c.

Tym samym Sąd Najwyższy nie znajduje podstaw do niestosowania w niniejszej sprawie zasady niedopuszczalności kwestionowania statusu sędziego (deklarowanej w art. 29 § 2 i 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym), co mogłoby sugerować wskazanie w pkt 1 lit. d postanowienia Wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-204/21 R Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (ECLI:EU:C:2021:593). Powyższe rozstrzygnięcia, a przede wszystkim treść art. 179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, nie pozwalają bowiem na ocenę kryteriów odnoszących się do okoliczności wyboru kandydatów na stanowisko sędziowskie przez Krajową Radę Sądownictwa, a w konsekwencji kwestionowanie skuteczności powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego przez Prezydenta RP, a tym samym ubezskutecznienia inwestytury, czego nie mogą w szczególności uzasadniać kryteria wskazane w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18 i C-625/18, A.K. przeciwko Krajowej Radzie Sądownictwa oraz C.P., D.O. przeciwko Sądowi Najwyższemu, ECLI:EU:C:2019:982.

Niezależnie od powyższego jednak, również w świetle wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ewentualne wady procedury wyboru kandydata na urząd sędziego przed Krajową Radą Sądownictwa, nawet w razie uznania naruszenia Konstytucji RP w tym zakresie (poprzez stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę procedury zakończonej powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego), samodzielnie nie pozwalają na podważenie niezależności sądu rozpoznającego sprawę (wyrok TSUE z 29 marca 2022 r., C-132/20, w sprawie BN i in. przeciwko Getin Noble Bank S.A., ECLI:EU:C:2022:235), zaś samo powołanie przez Prezydenta RP na urząd sędziego jest niepodważalne (wyrok TSUE z 22 marca 2022 r., C-508/19, M.F. przeciwko J.M., ECLI:EU:C:2022:201). W niniejszej sprawie nie wskazano natomiast jakichkolwiek okoliczności, które wymagałyby weryfikacji niezależności Sądu ad quem.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398⁹ § 2 k.p.c. odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie znajdując też okoliczności, które w ramach przesądu jest obowiązany brać pod uwagę z urzędu. O kosztach postępowania Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 oraz art. 99 i art. 108 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 i § 10 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265).