Sąd Najwyższy rozpoznając w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (IKNiSP) skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego względem prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanego przez Sąd Rejonowy w Bytomiu, podjął postanowienie inicjujące procedurę odstąpienia od zasady prawnej podjętej 24 września b.r. uchwałą składu siedmiu sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (IPiUS) III PZP 1/25.
Uchwała ta, chociaż zainicjowana została pytaniem dotyczącym biegu przedawnienia roszczeń powstających na tle prawa pracy, dotyczy głównie stosowania art. 91 § 1 u.SN w toku kontroli nadzwyczajnej prowadzonej w IKNiSP i zmierza do zablokowania skuteczności kontroli nadzwyczajnej sprawowanej przez Sąd Najwyższy.
Przewidziana w art. 88 ust. 3 u.SN procedura odstąpienia od zasady prawnej uchwalonej 24 września b.r. została zainicjowana przedstawieniem składowi połączonych izb Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, zagadnienia prawnego zmierzającego do ustalenia, czy fakt rozpoznania skargi nadzwyczajnej w składzie, który obejmuje sędziów powołanych na wniosek Krajowej Rady Sadownictwa działającej w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, może negatywnie wpływać na skuteczność orzeczenia Sądu Najwyższego.
W uzasadnieniu postanowienia inicjującego procedurę odstąpienia od zasady prawnej wskazano w szczególności, że uchwała IPiUS została podjęta z naruszeniem art. 90 ust. 1 oraz stosowanego a contrario art. 91 ust. 3 Konstytucji RP oraz konstytucyjnej zasady ochrony suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej w procesie integracji europejskiej. Obowiązywanie tej zasady pełny skład Trybunału Konstytucyjnego stwierdził w wyroku K 32/09 z 24 listopada 2010 r., w którym badano zgodność z Konstytucją RP Traktatu Lizbońskiego.
W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny m.in. podkreślił, że zasada pierwszeństwa prawa UE przed regulacjami krajowymi wynikająca z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP nie dotyczy unormowań Konstytucji, która niezmiennie pozostaje najwyższym źródłem prawa Rzeczypospolitej (art. 8 ust. 1 Konstytucji RP) również w trakcie procesu integracji europejskiej. W wyroku tym podkreślono ponadto, że przekazanie każdej nowej kompetencji UE wymaga powtórzenia procedury ratyfikacyjnej, o której mowa w art. 90 Konstytucji RP. Nade wszystko jednak Trybunał Konstytucyjny wskazał, że istnieje grupa kompetencji Rzeczypospolitej Polskiej, które bezwzględnie nie mogą być przekazane Unii Europejskiej w toku integracji. Do grupy tej zaliczono m.in. kompetencję do określenia ustroju działającego w Polsce wymiaru sprawiedliwości.
Zarządzeniem Pierwszego Prezesa SN z 16 października b.r. zagadnienie prawne przedstawione na podstawie art. 88 ust. 3 u.SN zarejestrowano w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. W prowadzonym w tej izbie repertorium sprawę zarejestrowano pod sygnaturą I NZP 7/25.
Postanowienie SN z dnia 15 października 2025 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II NSNc 192/24)