Wyrokiem z 30 maja 2025 r. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną pozwanej osoby fizycznej w sprawie o zapłatę toczącej się z powództwa spółki akcyjnej. W toku postępowania przed sądem pierwszej instancji pozwana reprezentowana była przez kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, wykonującego zawód adwokata.
Kurator pozwanej wniósł odpowiedź na pozew. Pismo to zostało jednak zwrócone na podstawie art. 132 § 1 zd. 3 k.p.c., z powołaniem się na niezawarcie w nim oświadczenia o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o nadaniu tego pisma za pośrednictwem operatora, o którym mowa w art. 165 § 2 k.p.c. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji wydał wyrok zaoczny. Po sprzeciwie pozwanej (nadal reprezentowanej przez kuratora) wyrok ten został utrzymany w mocy.
Następnie Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił apelację pozwanej, uznając, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo zwracał składane w sprawie pisma, gdyż działający za pozwaną kurator, będący adwokatem, podlegał obowiązkom wynikającym z art. 132 § 1 zd. 1 i 2 k.p.c.
Pozwana wniosła skargę kasacyjną, w której zakwestionowała, by obowiązkiem dokonywania doręczeń bezpośrednich objęty był także kurator wykonujący jeden z zawodów wskazanych w art. 132 § 1 zd. 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy ocenił, że źródłem problemu prawnego jest nieokreślenie w art. 132 § 1 zd. 1 k.p.c. w sposób jednoznaczny, czy przepis ten dotyczy wymienionych w nim adwokatów i radców prawnych wyłącznie wówczas, gdy występują jako pełnomocnicy strony, czy niezależnie od pełnionej przez nich roli procesowej, w tym także w sytuacjach, gdy działają jako kuratorzy (przedstawiciele ustawowi) strony.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że wyniki wykładni językowej nie prowadzą do jednoznacznego wniosku, jednak uwzględnienie systemowego oraz funkcjonalnego rozumienia omawianego unormowania uzasadnia sformułowanie konkluzji, iż art. 132 § 1 k.p.c. nie znajduje zastosowania do adwokata lub radcy prawnego występującego w sprawie w charakterze kuratora. W konsekwencji przyjęto, że art. 132 § 1 zd. 1 k.c. został w sprawie błędnie zastosowany, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wobec czego skarga kasacyjna podlegała uwzględnieniu.
Zdanie odrębne od orzeczenia złożył Sędzia Sądu Najwyższego Dariusz Pawłyszcze.
Wyrok SN z dnia 30 maja 2025 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II CSKP 7/23)